Prawidłowe mycie włosów i skóry głowy

Choć mycie włosów i skóry głowy może wydawać się czynnością trywialną, ma bardzo duży wpływ na ich stan. Jest to też jeden z etapów pielęgnacji włosów, który mimo swojej prostoty, często wykonywany jest niepoprawnie. Na skórze głowy człowieka nieustannie wytwarza się ochronne sebum, które zabezpiecza zarówno skórę, jak i włosy. Gdy dochodzi do jego nadprodukcji, na przykład w wyniku zaburzeń hormonalnych, lub gdy skóra głowy myta jest zbyt rzadko, nagromadzony łój, w połączeniu z zanieczyszczeniami środowiska, ma niekorzystne działanie na stan skóry głowy, a co za tym idzie, włosów. Ponadto, na skórze głowy i włosach gromadzą się produkty do stylizacji, a ich nadbudowanie może utrudniać działanie kosmetyków pielęgnacyjnych. Z tych względów prawidłowe mycie skóry głowy i włosów jest tak istotne.

Mycie włosów i skóry głowy – etapy

Przed umyciem głowy należy rozczesać włosy – dokładnie, choć delikatnie. Do tego celu odpowiednie są szczotki z włosia dzika, drewniane grzebienie i akcesoria z innych naturalnych materiałów, ponieważ nie uszkadzają łodyg włosów. Dokładne rozczesanie pozwoli zapobiec powstawaniu kołtunów podczas mycia. Najpierw rozczesuje się dolne partie włosów i stopniowo kieruje ku górze. Należy unikać szarpania włosów, gdyż to osłabia ich cebulki i może prowadzić do uszkodzeń mechanicznych włókna włosa.
Włosy i skórę głowy moczymy w ciepłej wodzie – nie powinna być ona ani za zimna, ani za gorąca. Zbyt zimna woda nie zapewni dokładnego oczyszczenia, natomiast zbyt ciepła może podrażnić skórę i spowodować nadprodukcję sebum. Włosy można myć na stojąco, siedząco, lub pochylając się nad wanną.
Kolejnym etapem jest prawidłowa aplikacja szamponu. Szampon dobiera się do typu i problemów skóry głowy, nie włosów. Niewielką ilość szamponu wylewamy na dłonie, nie bezpośrednio na głowę, i rozprowadzamy go w niewielkiej ilości wody, a następnie rozcieramy w dłoniach, aby się spienił. Powstałą pianę aplikujemy na całą skórę głowy, a jeśli jej ilość jest niewystarczająca, powtarzamy ten krok. Użycie zbyt dużej ilości szamponu może doprowadzić do tego, że jego wypłukanie będzie trudne i produkt oblepi skórę głowy. Zbyt mała porcja nie umyje skóry głowy wystarczająco dokładnie.
Skórę głowy masujemy powoli i delikatnie. Ważne, aby nie wykonywać agresywnych okrężnych ruchów, które plączą włosy, ale pionowe i poziome. Masaż powinien trwać ok. 2-3 minuty. W przypadku stosowania szamponów przeciwłupieżowych, istotną kwestią jest pozostawienie piany na skórze głowy na około 5-7 minut, aby pozwolić składnikom aktywnym zadziałać. W trakcie masażu palce powinny być dociśnięte do skóry, ale tak, aby nie sprawiać bólu. Do mycia skóry używa się opuszków palców i nie należy używać paznokci, ponieważ mogłoby to doprowadzić do uszkodzenia skóry. Szamponu nie wciera się we włosy – podczas spłukiwania piana spływająca z głowy oczyści łodygi włosów wystarczająco. Wyjątkiem jest mycie włosów bardzo brudnych lub z dużą ilością stylizatorów, np. lakieru do włosów lub żelu. W takiej sytuacji można wmasować szampon we włosy.
Skórę głowy i włosy należy bardzo dokładnie spłukać. Do tego celu również używa się wody ciepłej, jednak nie zbyt zimnej, ani zbyt gorącej. Ważne, aby ciśnienie wody było wystarczająco mocne, aby dotrzeć do skóry głowy. Podczas spłukiwania skórę można delikatnie masować opuszkami palców. Szampon powinien wypłukać się całkowicie. Czekamy, aż spływająca woda będzie całkowicie czysta i bez piany. Niedokładne wypłukanie szamponu może prowadzić do podrażnień i łupieżu kosmetycznego.
Na tym etapie stosujemy odżywkę lub maskę do włosów. Odsączamy wodę z włosów dłońmi i nakładamy na nie produkt pielęgnacyjny z pominięciem skóry głowy i włosów u nasady. Zastosowanie tych produktów pielęgnacyjnych bezpośrednio na skórę głowy mogłoby wzmożyć jej przetłuszczanie się. Produkt należy wmasować we włosy, unikając wcierania. Polecanym sposobem aplikacji odżywek jest „metoda modlących dłoni” – złączone dłonie przeciągamy od górnej części włosów do końcówek lekko ruszając nimi na boki. Produkt warto pozostawić na włosach ok. 5-10 min.
Ponownie spłukujemy włosy. Do tego celu można użyć wody chłodnej, która domknie łuski włosów, jednak nie należy stosować wody zimnej. Włosy należy spłukać dokładnie, ponieważ środki pielęgnacyjne mogą sklejać i przetłuścić włosy. Po ponownym spłukaniu włosów można zastosować płukankę.
Następnie należy odsączyć z włosów wodę delikatnie je uciskając. Nie wykręcamy włosów ruchem skrętnym, jakim czasami odciska się wodę z mokrych tkanin. Włosy można zawinąć w ręcznik i po chwili zdjąć go, zmienić stronę i zawinąć włosy ponownie. Nie należy trzymać włosów w turbanie zbyt długo – przyczyni się to do nadmiernego przetłuszczania skóry głowy. Włosów nie pocieramy ręcznikiem, lecz lekko go dociskamy. Mokre łodygi są o wiele bardziej podatne na uszkodzenia, dlatego traktując je niedelikatnie, możemy doprowadzić do tego, że włosy staną się kruche i łamliwe.
Najlepszą metodą suszenia włosów jest pozostawienie ich do naturalnego wyschnięcia lub użycie chłodnego nawiewu suszarki. Jeśli wybieramy suszarkę, nie powinniśmy stosować gorącego powietrza. Zbyt ciepły nawiew prowadzi do zniszczenia włosów i rozdwajania końcówek. Jeśli nie wiemy, jaka temperatura jest odpowiednia, warto skierować nawiew na dłoń – jeśli skóra nas piecze, znaczy to, że nawiew jest zbyt ciepły. Włosów nie należy suszyć na słońcu, ponieważ sprzyja to ich zniszczeniu wskutek negatywnego promieniowania UV.

Mycie włosów i skóry głowy – wybór szamponu

Jeśli chorujesz na łysienie, lub inną chorobę skóry głowy, używaj szamponu zaleconego przez lekarza dermatologa. Jeśli Twoja skóra głowy jest zdrowa warto zaopatrzyć się w dwa szampony – szampon do codziennego mycia oraz szampon oczyszczający.

Szampon do codziennego mycia – powinien dokładnie oczyszczać i koić skórę głowy, nie powodować nadmiernego wydzielania sebum, nie podrażniać skóry i nie przesuszać końcówek włosów. Jego skład powinien być delikatny – oznacza to, że nie powinien zawierać silnych detergentów, lecz te o umiarkowanej mocy oraz substancje pielęgnujące np. hukamenty (substancje nawilżające), proteiny lub emolienty. Szampon warto dobrać do typu skóry głowy – dla skóry przetłuszczającej się cenne będą ekstrakty roślinne, takie jak wyciąg z liści pokrzywy, natomiast do skóry suchej – substancje nawilżające np. pantenol. Analizując skład szamponu warto szukać w nim:

Delikatnych substancji myjących – Cocamidopropyl Betaine (kokamidopropylobetaina), Sodium Cocoyl Isethionate (kokoiloizetionian sodowy), Ammonium Cocoyl Isethionate (sole amonowe), Cocamidopropylamine Oxide (tlenek kokoamidopropyloaminy), Sodium Cocoyl Glutamate (sól sodowa), Sodium Lauroyl Glutamate (auroiloglutaminian sodu), Cocamidopropyl Hydroxysultaine (hydroksysultaina kokosowa), Decyl Glucoside (glukozyd decylowy).
Substancji pielęgnujących – Aloe (aloes), Glycerin (gliceryna), Panthenol (pantenol), Biotin (biotyna) Hydrolyzed Soy Protein (proteiny soi), Linum Usitatissimum (Linseed) Seed Extract (ekstrakt z siemienia lnianego), Urtica Dioica (Nettle) Leaf Extract (wyciąg z liści pokrzywy), Chamomilla Recutita Flower Extract (wyciąg z rumianku), Triticum Vulgare Germ Oil (olej z kiełków pszenicy).
Szampon oczyszczający – powinien dokładnie oczyszczać skórę głowy i należy stosować go raz na 2-3 tygodnie. Bazuje na silnych składnikach oczyszczających i zawiera niewiele składników kondycjonujących, dlatego nie powinno stosować się go na co dzień. Po użyciu szamponu oczyszczającego należy dogłębnie odżywić włosy, ponieważ mogą być przesuszone i „tępe” w dotyku. Wybierając szampon oczyszczający, który zapewni „detox” skórze głowy, w składzie możemy szukać dość silnych detergentów, które w nazwie mają zazwyczaj człon „Sulfate”, „Sulfonate” lub „Sulfosuccinate”, np. Sodium Laureth Sulfate (SLES), Sodium Lauryl Sulfate (SLS), Sodium Coco Sarcosinate (SCS), Alkylbenzene Sulfonate, Ammonium Laureth Sulfate, Dioctyl Sodium Sulfosuccinate.

Mycie włosów i skóry głowy – częstotliwość, czyli jak często myć włosy

Nie istnieje złota zasada, która określałaby jak często należy myć włosy, jest to bowiem zależne od wielu czynników. Osoby chorujące na łysienie i inne schorzenia skóry głowy powinny ustalić częstotliwość mycia skóry głowy i włosów z lekarzem dermatologiem. Osoby, których skóra głowy jest zdrowa, powinny myć głowę wtedy, gdy czują, że jest to potrzebne – to znaczy – gdy włosy są przetłuszczone u nasady, nie układają się dobrze, łój powoduje nieprzyjemny zapach, włosy zbijają się w „strączki”. Dla osób, które mają tendencję do szybkiego przetłuszczania się skóry, może to oznaczać codzienne mycie włosów, natomiast inni mogą potrzebować odświeżenia po kilku dniach, a nawet raz na tydzień. Mitem jest stwierdzenie, że szybko przetłuszczającą się skórę głowy należy „przetrzymać” – to znaczy nie myć jej tydzień lub dwa – a wydzielanie łoju się ureguluje. Ta metoda może doprowadzić do swędzenia skóry, wypadania włosów, a nawet rozwoju drożdżaków wywołujących łupież i łojotokowe zapalenie skóry. Ważne jest jednak, aby skóry głowy nie myć zbyt często, gdy tego nie potrzebuje. Warto pozwolić łojowi się wytworzyć, ponieważ stanowi on naturalną ochronę i odżywkę dla skóry głowy oraz włosów. Paradoksalnie, skóra myta zbyt często zacznie nadmiernie się przetłuszczać – pozbawiona warstwy lipidowej, wytworzy więcej łoju w reakcji obronnej.

Mycie włosów i skóry głowy – pora dnia

Nie ma znaczenia, czy myjemy włosy rano, wieczorem, czy w ciągu dnia. Należy jednak pamiętać o tym, że myjąc włosy wieczorem, należy pozwolić im wyschnąć lub wysuszyć je suszarką. Położenie się spać w mokrych, rozpuszczonych włosach doprowadzi do ich uszkodzenia – mokre łodygi są o wiele delikatniejsze i podatne na zniszczenia. Natomiast położenie się spać w mokrych włosach, związanych na przykład w koczek, może spowodować, że włosy do rana nie wyschną, a tym sposobem również nie unikniemy ocierana mechanicznego o pościel.

Mycie włosów i skóry głowy – metody

Mycie skóry głowy szamponem i nałożenie odżywki to standardowa procedura, którą zna każdy z nas. Istnieją jednak pewne alternatywy, które warto wypróbować, szczególnie w przypadku włosów suchych, skłonnych do przetłuszczania, farbowanych, rozjaśnianych i wrażliwej skóry głowy:

Metoda OMO – to skrót od odżywka-mycie-odżywka. Na długość zwilżonych włosów najpierw nakłada się odżywkę, a następnie myje skórę głowy szamponem. Potem spłukuje się całość, znowu nakłada odżywkę i ją spłukuje. Ta metoda sprawdzi się przy włosach zniszczonych i suchych, ponieważ zabezpiecza wrażliwe łodygi przed negatywnym działaniem detergentów w szamponie.
Metoda OM – czyli odżywka-mycie. Ta metoda sprawdzi się przy skórze głowy skłonnej do przetłuszczania. Na 15-20 minut przed myciem na zwilżone włosy nakłada się treściwą odżywkę lub maskę, a następnie myje skórę szamponem. Spływająca piana wypłuka kosmetyk, a dzięki temu, że nie nałożymy odżywki po myciu, minimalizujemy szanse na obciążenie włosów.
Metoda no-poo – czyli no-shampoo method – dosłownie metoda „bez szamponu”. Zakłada mycie skóry głowy naturalnymi środkami myjącymi opartymi na saponinach. Są to substancje naturalne o właściwościach powierzchniowo czynnych, które dodatkowo wykazują działanie antybakteryjne i przeciwzapalne. Jest to dobra metoda dla osób skłonnych do podrażnień i alergii. Najczęściej wybierane substancje to glinki, orzechy piorące i mieszanki ziół.
Mycie odżywką – ta dość kontrowersyjna metoda polega na myciu włosów samą odżywką. Bazuje na fakcie, że wiele odżywek zawiera w swoim składzie substancje myjące, a dzięki właściwościom pielęgnującym nadaje się do mycia włosów suchych i zniszczonych. W wilgotną skórę głowy i włosy wmasowuje się odżywkę i pozostawia na ok. 10 min, tak, aby substancje czynne mogły zadziałać, a następnie dokładnie spłukuje. Ta metoda nie sprawdzi się u osób z mocno przetłuszczającą się skórą głowy i u osób skłonnych do podrażnień i uczuleń. Jeśli nie wybierzemy odżywki z wystarczająco mocnym detergentem, włosy będą niedomyte.

Powyższe metody to propozycje, które mogą być kontrowersyjne i na pewno nie są rozwiązaniem odpowiednim dla wszystkich. Niektórzy jednak cenią te rozwiązania i stosują je szczególnie w pielęgnacji bardzo suchych, zniszczonych lub kręconych włosów.

Warto nadmienić, że odżywki mogą powodować trądzik kosmetyczny nieowłosionej skóry ciała, która ma kontakt z preparatem w czasie po nałożeniu lub w czasie jego spłukiwania (np. czoło, skronie, szyja, dekolt, plecy czy ramiona). Substancje komedogenne takie jak silikony czy parafina zawarte w odżywkach mogą osadzać się na skórze, blokować pory i prowadzić do powstawania niedoskonałości. Dlatego warto unikać kontaktu odżywki ze skórą lub dokładnie ją umyć mydłem po spłukaniu preparatu.