Pielęgnacja dziecięcych włosów

Pielęgnacja dziecięcych włosów może stanowić wyzwanie dla opiekunów. W przypadku noworodków i niemowląt często boimy się, że środek myjący podrażni maluchowi oczy, natomiast w przypadku kilkulatków problemem może być zachęcenie dziecka do mycia włosów i ich pielęgnacji. O włosy dzieci należy dbać inaczej niż o włosy dorosłych, ponieważ są one delikatniejsze, a ich skóra głowy bardziej wrażliwa i podatna na podrażnienia. Wynika to z faktu, że skóra dzieci, szczególnie do 3. roku życia, charakteryzuje się niedostatecznie wykształconym i słabo przylegającym naskórkiem. Co więcej, maluchy mają cieńszą skórę właściwą i tkankę podskórną, a zasadowe pH skóry zwiększa jej podatność na uszkodzenia bariery lipidowej. Ważne, aby w początkowych etapach życia pokazać dziecku, że odpowiednia pielęgnacja włosów i skóry głowy to nie tylko przykry obowiązek, ale świetna zabawa, sposób na spędzenie czasu z opiekunem i chwila na relaks. Takie podejście zapunktuje w przyszłości, gdy dziecko będzie chętnie samo dbało o włosy i nauczy się je odpowiednio pielęgnować.

Pielęgnacja włosów noworodków i niemowlaków

Warto pamiętać o tym, że włosy w początkowych etapach życia dziecka najprawdopodobniej ulegną zmianie. W pierwszym roku życia, po wytarciu się pierwszych włosków, urosną kolejne – jeśli głowę dziecka pokrywał meszek, zmiana ta może być niezauważalna, jednak jeśli dziecko miało dość bujną czuprynę, opiekunowie mogą zaobserwować zmianę koloru i skrętu. Jednak wygląd włosów może nadal się zmieniać – między 6. miesiącem a 3. rokiem życia dziecko może mieć zupełnie nową „fryzurę”. Niezależnie od tego, czy głowa dziecka pokryta jest meszkiem, czy dłuższymi włoskami, wymaga odpowiedniego traktowania. Skóra noworodków i niemowlaków łatwo ulega wysuszeniu, otarciom i podrażnieniom, co wpływa zarówno na przebieg i częstotliwość mycia skóry głowy, jak i na dobór używanych produktów.

Mycie włosów

Częstotliwość

Choć nie istnieją jasne wytyczne, mówiące, jak często należy myć skórę głowy dziecka, większość specjalistów zaleca 2-3 mycia w tygodniu przy okazji kąpieli. W pierwszym miesiącu życia można przemywać główkę dziecka samą wodą. W ciągu pierwszych trzech miesięcy życia wystarczy myć głowę dziecku raz na tydzień, a nawet raz na dwa tygodnie. Jeśli na głowie dziecka występuje ciemieniucha, zaleca się mycie co drugi dzień.

Etapy mycia włosów

Podczas mycia włosów należy zadbać o odpowiednią temperaturę wody i pomieszczenia oraz bezpiecznie podtrzymanie dziecka. Główkę najpierw należy zwilżyć wodą, polewając wodą od tyłu i pilnować, aby nie dostała się do oczu. Produkt myjący warto najpierw nałożyć na dłoń (w ilości nie większej niż ziarnko grochu), rozprowadzić w odrobinie wody i dobrze spienić. Nie należy nakładać skoncentrowanego środka myjącego bezpośrednio na główkę dziecka. Następnie szampon dla niemowląt należy z wyczuciem wmasować w głowę i włosy, pamiętając, aby nie poplątać włosów. Skóra głowy dziecka jest bardzo delikatna, a każde szarpnięcie włosów może wywoływać ból. Produkt należy spłukać, polewając lekko odchyloną do tyłu główkę wodą i delikatnie ścierając szampon dłonią, pilnując, aby produkt nie dostał się do oczu, nosa i buzi. Aby mieć pewność, że dobrze wypłuczemy produkt, do płukania można użyć wcześniej przygotowanej ciepłej, przegotowanej wody, a nie wody z wanienki, w której są już obecne mydliny z produktu do mycia ciała czy włosów. Po umyciu włosów głowę należy wytrzeć delikatnym ręcznikiem, do suszenia włosów nie używamy suszarki. Wilgotne włosy można przeczesać szczotką z miękkiego włosia, co zdecydowanie przyspieszy ich wysychanie.

Produkty do mycia włosów

Do mycia skóry głowy małych dzieci powinno używać się łagodnych środków powierzchniowo-czynnych, bez substancji zapachowych, barwników i z jak najmniejszą ilością konserwantów, które mogłyby prowadzić do podrażnień i alergii. Produkty powinny posiadać atest Instytutu Matki i Dziecka lub Centrum Zdrowia Dziecka, a ich pH powinno być lekko kwaśne (5,5-7,0). Nie należy stosować szamponów przeznaczonych dla dorosłych.

Pielęgnacja włosów

Najważniejszym rytuałem pielęgnacyjnym włosów noworodka i niemowlaka, oprócz ich mycia, jest ich czesanie. Włosy dziecka należy codziennie starannie czesać za pomocą miękkiej szczotki, najlepiej z naturalnego włosia – koziego lub z włosia dzika. Grzebień i standardowe szczotki mogą podrażnić skórę głowy. Jeśli dziecko ma dłuższe włoski, lepiej unikać ich wiązania za pomocą gumek czy przypinania do nich spinek – może to powodować podrażnienie i naciągnięcie skóry oraz uszkodzenie delikatnej struktury włosów. Nie ma potrzeby, aby włosy przycinać, chyba że są na tyle długie, że przeszkadzają maluchowi. Warto pamiętać, że stwierdzenie, jakoby golenie włosów niemowlaka było sposobem na piękne i gęste włosy w przyszłości, jest mitem. Co więcej, golenie włosów może być bardzo stresującym przeżyciem dla niektórych dzieci.

Jeśli u dziecka występuje ciemieniucha, należy dostosować pielęgnację tak, aby ją zniwelować. Ciemieniucha jest efektem nadmiernego działania gruczołów łojowych i objawia się żółtymi łuskami na skórze głowy, a czasem także na innych częściach ciała. Może pojawić się już w pierwszych dniach lub tygodniach życia dziecka i dotyczy nawet połowy noworodków. Ciemieniucha nie jest powodem do obaw, jednak może powodować świąd i być siedliskiem patogenów, dlatego należy dążyć do jej usunięcia. Mycie główki powinno odbywać się co drugi dzień. Jeśli ciemieniucha nie jest rozległa, można ją delikatnie wyczesywać po umyciu głowy dziecka, używając szczotki z miękkiego włosia. Jeśli ciemieniucha zajmuje większy obszar, na godzinę przed myciem skórę pokrytą łuskami należy posmarować oliwką, olejem ze słodkich migdałów lub dedykowanym produktem, a następnie umyć głowę w standardowy sposób i wyczesać łuskę. Ważne, aby ciemieniuchy nie wyczesywać na sucho, ponieważ może to prowadzić do podrażnienia skóry. Jeśli objawy ciemieniuchy nie zmniejszą się po ok. 2 tygodniach pielęgnacji, z dzieckiem należy zgłosić się do pediatry.

Pielęgnacja włosów kilkulatków

Włosy kilkuletnich dzieci zazwyczaj nie sprawiają większych problemów. Ich skóra głowy najczęściej jest normalna, to znaczy, że ani nie jest nadmiernie przesuszona, ani przetłuszczająca się. Dzieci mają jednak wrażliwą skórę głowy oraz miękkie, cienkie i delikatne włosy. Bardzo często kilkulatki nie chcą myć włosów i ta czynność wywołuje u nich negatywne emocje. Warto pamiętać, że w skórze głowy zlokalizowanych jest wiele receptorów dotykowych. Zabiegi pielęgnacyjne takie jak mycie, czesanie czy spłukiwanie włosów mogą więc wywoływać u dzieci dyskomfort, a nawet ból. Z tych względów pielęgnacja dziecięcych włosów powinna być minimalistyczna, delikatna i skuteczna.

Mycie włosów

Częstotliwość

Podobnie jak w przypadku młodszych dzieci, nie istnieją wytyczne, które określałyby częstotliwość mycia włosów kilkuletnich dzieci. Z tego względu opiekun powinien samodzielnie ocenić, jak często włosy i skóra głowy wymagają mycia. Zazwyczaj będzie to raz lub dwa razy w tygodniu, choć może zdarzyć się, że bardzo aktywne dzieci będą potrzebowały częstszego mycia głowy (z uwagi na pocenie się skóry czy potencjalne zabrudzenia).

Etapy mycia włosów

Dla wielu opiekunów pierwszym etapem mycia dziecięcych włosów będzie zachęcenie dziecka do wykonania tej czynności. Jak to zrobić?

Pozwól dziecku wybrać wygodną pozycję i sposób zmoczenia włosów. Niektóre dzieci źle reagują na polewanie wodą ze słuchawki prysznicowej. Wtedy dobrym rozwiązaniem będzie pozwolenie dziecku na położenie się w wannie, do której nalana jest woda lub zmoczenie włosów powoli wodą z kubka.
Upewnij się, że dziecięcy szampon nie podrażnia oczu. Produkty, które wywołują szczypanie, są jednym z głównych powodów niechęci dzieci do mycia włosów.
Pozwól dziecku na samodzielne wybranie szamponu spośród kilku opcji przeznaczonych do pielęgnacji dziecięcych włosów. Być może kolorowe opakowanie lub ulubiona postać na butelce zminimalizuje strach dziecka.

Przed myciem włosów warto je dokładnie, choć delikatnie, rozczesać. Dzięki temu po całym procesie włosy będą mniej splątane. Ważne, aby temperaturę wody dobrać do preferencji dziecka. Gdy maluch ma już zmoczone włosy, w zależności od jego wieku, pozwól mu samodzielnie nałożyć na włosy rozcieńczony szampon. Jeśli dziecko chce samo umyć włosy, możesz mu na to pozwolić, wspierając je w tym procesie i mu asystując. Niezależnie od tego, czy dziecko myje włosy samo, czy robisz to Ty, ważne, aby robić to delikatnie poprzez masaż skóry głowy. Nie ma potrzeby, aby szampon nakładać na całą długość włosów, chyba, że są zabrudzone. W trakcie mycia głowy przydatne mogą okazać się gadżety takie jak ochronny kapelusz/rondo, który zapobiega spływaniu wody, ochronne gogle na oczy czy zatyczki do uszu. Po umyciu skóry głowy należy ją dokładnie spłukać – wrażliwsze dzieci lepiej zniosą spłukiwanie kubkiem z wodą niż słuchawką prysznicową. Kolejnym krokiem jest osuszenie włosów. Najpierw delikatnie odciskamy nadmiar wody, a potem osuszamy włosy miękkim ręcznikiem. Nie należy pocierać włosów i wyciskać z nich wody. Zaleca się, aby włosy wyschły naturalnie, jednak jeśli dziecko nie boi się suszarki, możemy pomóc włosom wyschnąć, używając chłodnego nawiewu.

Produkty do mycia włosów

Kosmetyk do mycia dziecięcych włosów powinien być bardzo łagodny, nie wysuszać i nie podrażniać skóry i oczu, a także posiadać pH dostosowane do naturalnego pH skóry, czyli lekko kwaśne (5,5-7,0). W produktach do mycia włosów należy unikać potencjalnych alergenów, takich jak substancje zapachowe czy barwniki. Do mycia włosów warto wybrać dedykowany szampon dla dzieci, na przykład typu „no tears”, który nie powoduje podrażnień oczu. Nie zaleca się używania produktów przeznaczonych dla dorosłych, ponieważ ich właściwości oczyszczające mogą być zbyt agresywne dla delikatnej skóry dziecka.

Pielęgnacja włosów

Włosy kilkulatków należy czesać, gdy zajdzie taka potrzeba, nawet kilka razy dziennie, jeśli dziecko ma rozpuszczone włosy. Warto pamiętać, że czesanie może być dla dziecka nieprzyjemne, dlatego należy robić to delikatnie z pomocą miękkiej szczotki, na przykład z włosia koziego (dla cienkich i delikatnych włosów) lub dzika (dla mocniejszych włosów). Aby rozczesać bardzo splątane włosy, zaleca się używanie odżywek bez spłukiwania ułatwiających rozczesywanie. Do nadmiernego plątania przyczynia się także noszenie rozpuszczonych włosów zbyt często i zasypianie z mokrymi włosami. Włosy dzieci najlepiej zabezpieczać przed kołtunami i zniszczeniami układając je w odpowiednie fryzury. Luźne plecionki nie tylko chronią włosy, ale są także wygodniejsze dla dziecka, na przykład podczas zabawy. Ważne, aby nie związywać włosów zbyt mocno, w końskie ogony czy ciasne koki, ale wybierać luźne uczesania, w tym warkocze. Mocno przylegające spinki czy ozdoby być może wyglądają efektownie, ale mogą naciągać skórę głowy, prowadząc do dyskomfortu, a nawet bólu. Tradycyjne gumki warto zastąpić materiałowymi frotkami lub gumkami sprężynkami. Jeśli chodzi o podcinanie dziecięcych włosów, zalecane jest systematyczne obcinanie zniszczonych końcówek, jednak wybór długości fryzury powinien w dużej mierze zależeć od dziecka.

Ochrona przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi

Skóra głowy dzieci jest bardzo wrażliwa, a cienkie i często rzadkie włosy (lub ich brak, jak w przypadku noworodków), nie chronią głowy przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych takich jak wiatr, mróz, ciepło i promieniowanie UV. Z tego względu należy pamiętać o tym, aby nakrycie głowy dziecka było zawsze dopasowane adekwatnie do temperatury i pogody panującej na zewnątrz.

Skóra maluchów produkuje mniej melaniny niż skóra dorosłych i jest o wiele cieńsza, przez co negatywne działanie promieni słonecznych jest dla nich jeszcze bardziej niebezpieczne. Aby nie dopuścić do poparzeń, reakcji fotoalergicznych i fototoksycznych, skórę głowy należy chronić produktami z wysokim filtrem SPF (50 lub 50+) za każdym razem, gdy wychodzimy z dzieckiem na zewnątrz. Produkt ochronny należy aplikować ponownie co 3-4 godziny. Filtry fizyczne polecane są już od 1. dnia życia, natomiast produkty oparte na mieszance filtrów chemicznych i fizycznych mogą być stosowane od 6. miesiąca życia. Dzieci nie powinny znajdować się w pełnym słońcu w czasie największego nasłonecznienia, czyli między godziną 10 a 15. Gdy dzieci przebywają na zewnątrz, powinny mieć na sobie lekkie nakrycie głowy. Warto pamiętać, że oparzenia słoneczne przebyte w dzieciństwie zwiększają ryzyko zachorowania na czerniaka skóry w wieku dorosłym nawet o 40%.

Pielęgnacja dziecięcych włosów może być wyzwaniem dla opiekunów, którzy zastanawiają się, jak właściwie dbać o włosy dziecka. Najważniejsze zasady, o których należy pamiętać, to dobór łagodnych, dedykowanych produktów myjących, delikatne traktowanie dziecięcych włosów i skóry głowy oraz ochrona przed negatywnym działaniem czynników zewnętrznych.