Leczenie złośliwych nowotworów skóry głowy

Wybór metody leczenia

Po postawieniu diagnozy lekarz przedstawi Ci różne opcje terapii. Przed wizytą lekarską dotyczącą wyboru metody leczenia warto przygotować listę pytań, które zadasz lekarzowi. Aby lepiej zapamiętać przebieg rozmowy, możesz notować to, co mówi specjalista. Możesz także zabrać ze sobą bliską osobę, która będzie uczestniczyła w rozmowie, robiła notatki lub po prostu słuchała.

Wybór terapii powinien być warunkowany:

• rozmiarem i liczebnością ognisk raków skóry,
• typem nowotworu,
• skutecznością terapii,
• stopniem inwazyjności, a także ryzykiem nawrotu raka, zarówno miejscowego, jak i odległego,
• możliwością zachowaniem funkcji narządu lub części ciała,
• względami estetycznymi,
• tolerancją na leczenie (ból, czas leczenia, skutki uboczne, powikłania),
• dostępnością danej metody leczenia,
• stanem zdrowia Pacjenta,
• indywidualnymi preferencjami Pacjenta.

Biorąc pod uwagę wszystkie istotne czynniki, wraz z lekarzem lub grupą lekarzy ustalisz plan leczenia nowotworu. Wybór metody leczenia nie musi odbyć się na jednej wizycie, nie martw się więc, jeśli od razu nie zrozumiesz lub nie przyswoisz wszystkich istotnych informacji. W skład specjalistów, pod których opieką będziesz, mogą wchodzić dermatolodzy, chirurdzy onkolodzy, onkolodzy, radiolodzy oraz chirurdzy plastyczni. Istotną informacją jest, że najczęściej pierwszym krokiem leczenia jest zabieg usunięcia zmiany złośliwej, który może odbyć się w gabinecie dermatochirurgii,  Następnie Pacjent zgłasza się do ośrodka wyspecjalizowanego w leczeniu nowotworów, gdzie zaplanowana zostanie dalsza diagnostyka i ewentualna terapia.   

Rodzaje terapii raka skóry

Leczenie chirurgiczne to złoty standard w terapii nowotworów skóry, ponieważ daje największą pewność całkowitego usunięcia zmiany. Zabieg odbywa się w znieczuleniu miejscowym, więc Pacjent nie musi obawiać się bólu. Chirurg usuwa nowotwór za pomocą skalpela, zachowując margines zdrowych tkanek. Następnie lekarz zakłada na ranę szwy i jałowy opatrunek. Szwy usuwa się na wizycie kontrolnej po około 7-14 dniach. Po zabiegu wycięty nowotwór wraz z marginesem zdrowych tkanek poddawany jest ocenie histopatologicznej, dzięki czemu możliwa jest dokładna charakterystyka nowotworu. Po usunięciu nowotworu powstaje blizna, której wielkość zależna jest od tego, jak rozległa była zmiana. W przypadku rozległych nowotworów niezbędny może okazać się przeszczep skóry, który przeprowadzany jest w znieczuleniu ogólnym. Jeśli nowotwór dał przerzuty do węzłów chłonnych, zostaną one usunięte także w znieczuleniu ogólnym. 

Laseroterapia to metoda wykorzystująca światło z wiązki laserowej do zniszczenia komórek nowotworowych. Laseroterapię z wykorzystaniem lasera ablacyjnego stosuje się jednak tylko do powierzchownych raków skóry, których średnica nie przekracza 5 milimetrów. Jest to metoda szybka i bezpieczna, a także precyzyjna. Laser umożliwia lekarzowi kontrolę nad czasem pracy, mocą urządzenia i powierzchnią objętą zabiegiem, co wpływa na efektywność terapii i daje kontrolę nad jej rezultatem. Zabieg można wykonać w znieczuleniu miejscowym, więc Pacjent nie odczuwa żadnego dyskomfortu, choć niektóre osoby decydują się na zabieg bez znieczulenia. Procedura nie jest wtedy bolesna – Pacjent odczuwa pieczenie. W trakcie zabiegu lekarz kieruje wiązkę lasera na zmianę, co dzięki wysokiej temperaturze powoduje jej odparowanie. Zabieg jest sterylny i stosunkowo szybki, a zdrowa skóra nie zostaje naruszona. Po laseroterapii rana pokrywa się strupkiem, po którym nie zostaje blizna.

Terapia fotodynamiczna (PDT) może być alternatywną metodą leczenia dla Pacjentów, którzy nie mogą poddać się operacji lub laseroterapii. Stosuje się ją w terapii powierzchownych przypadków raka podstawnokomórkowego i kolczystokomórkowego. Leczenie przebiega w dwóch etapach. W pierwszym lekarz nakłada na zmianę krem z fotouczulaczem i przykrywa ją opatrunkiem, po to, aby środek wniknął w skórę i stał się aktywną substancją chemiczną wrażliwą na światło. Po upływie kilku godzin lekarz zdejmuje opatrunek i naświetla nowotwór specjalną lampą, aby zniszczyć wrażliwe na jej działanie komórki nowotworowe. Procedura trwa około 15 minut i jest bezbolesna. Po terapii fotodynamicznej na skórę nakładany jest opatrunek, który ściąga się po około 2 dniach. W leczonym miejscu nie powstaje blizna, jednak Pacjent musi pamiętać o tym, aby chronić to miejsce przed słońcem przez około 6 tygodni od zabiegu.

Elektrokoagulacja, czyli zniszczenie nowotworu prądem, stosowana jest zazwyczaj w leczeniu niewielkich raków podstawnokomórkowych. Nowotwór usuwany jest ostrym narzędziem przypominającym łyżeczkę, a na obszar zabiegowy kierowany jest prąd elektryczny, który ogranicza krwawienie i niszczy pozostałe komórki nowotworowe. Jest to zabieg szybki i prosty, jednak w przypadku raków skóry nie wykonuje się go często.

Krioterapia jest zazwyczaj stosowana u osób, u których nie można zastosować innych metod leczenia. Zabieg polega na wykorzystaniu ciekłego azotu o bardzo niskiej temperaturze do usunięcia bardzo cienkich warstw nowotworów we wczesnym stadium. Podczas krioterapii może dojść do uszkodzenia nerwów, co w konsekwencji może przełożyć się na utracenie czucia w leczonym obszarze.

Chemioterapia miejscowa opiera się na zastosowaniu leków bezpośrednio na skórę, aby zniszczyć komórki nowotworowe. Ta metoda leczenia może być wdrożona, gdy rak jest powierzchowny, ale zbyt duży, aby wyciąć go podczas operacji. Lek zazwyczaj nakłada się na skórę dwa razy dziennie przez kilka tygodni. Chemioterapia miejscowa zazwyczaj nie zostawia blizn, jednak może powodować skutki uboczne, takie jak ból czy swędzenie.

Chemioterapia stosowana jest czasem w leczeniu czerniaka. Opiera się na zastosowaniu leków doustnych lub podaniu ich w formie zastrzyków. Ich zadaniem jest zabicie komórek nowotworowych. Leki zazwyczaj podawane są cyklicznie. Zastosowanie chemioterapii wiąże się z wystąpieniem skutków ubocznych, takich jak nadmierne wypadanie włosów.

Radioterapia polega na naświetlaniu nowotworu promieniowaniem elektromagnetycznym. Jest to metoda bezbolesna i niepozostawiająca blizn, trwa jednak stosunkowo długo, wymaga bowiem od kilkunastu do kilkudziesięciu powtórzeń. Może być stosowana w leczeniu raka podstawnokomórkowego i kolczystokomórkowego, gdy lokalizacja nowotworu uniemożliwia inną metodę leczenia.

Terapia celowana raka podstawnokomórkowego skóry opiera się na przyjmowaniu leków doustnych, które są inhibitorami szlaku Hedgehog. Oznacza to, że hamują podział komórek nowotworowych. Dotąd zarejestrowano dwa leki, które można stosować w terapii celowanej – sonidegib oraz wismodegib, jednak tylko ten drugi jest refundowany w Polsce.

Immunoterapia to jedna z metod leczenia czerniaka lub łagodzenia skutków ubocznych innych sposobów terapii. Polega na wzmocnieniu odpowiedzi immunologicznej organizmu na toczący się w nim nowotwór za pomocą leków.

Należy pamiętać, że każda z powyższych metod leczenia raka skóry wiąże się z wystąpieniem skutków ubocznych. W trakcie rozmowy na temat sposobów terapii lekarz uwzględni z Tobą tę kwestię i zaplanuje, jak można złagodzić działania niepożądane. Szczegółowe wytyczne dotyczące postępowania z raną lub leczonym obszarem uzyskasz od specjalisty, który przeprowadza leczenie.

Obserwacja i opieka po zakończonym leczeniu

W trakcie całego leczenia nowotworu skóry, a także po jego zakończeniu, powinieneś znajdować się pod stałą opieką lekarza. Specjalista powinien zadbać o złagodzenie skutków ubocznych każdej z wybranych metod leczenia, a także wprowadzić terapię leczenia bólu, jeśli jest to konieczne. Lekarz może skierować Cię do odpowiedniego specjalisty, takiego jak psycholog czy psychiatra, aby pomóc Ci w radzeniu sobie z konsekwencjami choroby. W trakcie i po zakończeniu leczenia lekarze powinni zadbać o zachowanie jak najwyższej jakości Twojego życia.

Warto pamiętać, że nowotwory złośliwe skóry mogą nawrócić nawet po udanym leczeniu, dlatego będziesz wymagał stałych wizyt kontrolnych. Po terapii powinieneś stosować najwyższą ochronę przeciwsłoneczną na całym ciele oraz przestrzegać wszystkich wytycznych lekarza. W razie zauważenia jakichkolwiek niepokojących objawów natychmiast skonsultuj się ze specjalistą.

Istnieje wiele metod leczenia złośliwych nowotworów skóry i każdy z nich ma swoje wady i zalety. Nie każdy sposób terapii będzie wskazany dla Ciebie, jednak warto pamiętać, że jako Pacjent masz także wpływ na to, jakiej metodzie leczenia się poddasz. Wszystkie wątpliwości i pytania kieruj do swojego lekarza, który odpowie na nie w sposób rzeczowy i cierpliwy.

Umów wizytę