Łysienie bliznowaciejące

Charakterystyka

Łysienie bliznowaciejące (cicatricial alopecia – CA) to zestaw zaburzeń, który prowadzi do trwałej i nieodwracalnej utraty włosów. Jest to choroba dość rzadka, bo stanowi 5-7% wszystkich przypadków łysienia. Choć może wystąpić niezależnie od wieku i płci, częściej dotyczy kobiet powyżej 20 roku życia. W wyniki tego typu łysienia mieszki włosowe ulegają zniszczeniu i zastępowane są tkanką włóknistą, a ich ujścia przestają być widoczne. Chorobie często towarzyszy stan zapalny skóry głowy, obrzęk, krosty oraz zanikowe lub przerostowe blizny. Przebieg łysienia jest trudny do przewidzenia – zdarza się, że choroba prowadzi do całkowitego wyłysienia lub zatrzymuje się na pewnym etapie. Zmiany najczęściej występują w okolicy skroniowej i przybierają półkolisty kształt. Jeśli choroba dotyka okolicy czołowej, podejrzewać można łysienie czołowe bliznowaciejące. Zdarza się, że choroba dotyka innych obszarów skóry głowy i twarzy. Utracie włosów może towarzyszyć ból, pieczenie i swędzenie skóry głowy. Warto zauważyć, że łysienie bliznowaciejące wpływa bardzo negatywnie na psychikę i samopoczucie Pacjenta, dlatego szybka diagnostyka i dobór odpowiedniej terapii są bardzo istotne.

Przyczyny

Choć dokładne powody i mechanizm występowania łysienia bliznowaciejącego nie są jeszcze poznane, istnieje wiele czynników, które mogą doprowadzić do choroby. Najczęściej wskazuje się zaburzenia genetyczne (np. choroba Dariera), choroby autoimmunologiczne, czynniki zewnętrzne (oparzenia termiczne i chemiczne, urazy, promieniowanie jonizujące), nowotwory (rak podstawnokomórkowy czy kolczystokomórkowy), guzy (chłoniaki) oraz choroby zakaźne (np. trąd czy kiła). Łysienie bliznowaciejące może wystąpić także po przebytej infekcji bakteryjnej, np. w wyniku przebiegu półpaśca, ale także jako skutek infekcji grzybiczej i wirusowej. Niektóre źródła jako jedną z przyczyn choroby wymieniają zaburzenia hormonalne, choć ta teoria nie została jeszcze potwierdzona. Warto nadmienić, że badania nad łysieniem bliznowaciejącym rozpoczęły się zaledwie 20 lat temu i z tego względu choroba nie została jeszcze dokładnie poznana.

Rodzaje

Łysienie bliznowaciejące rozróżnia się przede wszystkim ze względu na przyczynę powstawania:

• Łysienie bliznowaciejące pierwotne – w tym typie łysienia choroba od razu atakuje mieszki włosowe. Ze względu na rodzaj nacieku zapalnego dominującego w obrazie histopatologicznym, pierwotną postać choroby dzieli się na:
  • Łysienie z dominującym naciekiem limfocytarnym:
    • Liszaj płaski mieszkowy
    • Łysienie czołowe bliznowaciejące
    • Zespół Grahama-Little’a
    • Skórny toczeń rumieniowaty
    • Łysienie rzekomo bliznowaciejące Brocqa
    • Mucynoza mieszkowa
    • Centralne odśrodkowe łysienie bliznowaciejące
    • Kolczyste rogowacenie mieszkowe wyłysiające
  • Łysienie z dominującym naciekiem neutrofilowym:
    • Zapalenie mieszków włosowych z łysieniem
    •  Rozwarstwiające zapalenie mieszków włosowych
  • Łysienie z naciekiem mieszanym:
    • Trądzik bliznowcowy karku
    • Trądzik martwiczy lub martwicze zapalenie mieszków włosowych
    • Nadżerkowe krostkowe zapalenie owłosionej skóry głowy
  • Grupa niesklasyfikowana, czyli przypadki z niejasnym obrazem klinicznym
• Łysienie bliznowaciejące wtórne – mieszki włosowe zostają wtórnie uszkodzone w przebiegu procesów chorobowych toczących się w skórze właściwej. Ten typ łysienia dzieli się według czynników, które je wywołały:
  • Łysienie wywołane urazem (popromienne zapalenie skóry, urazy mechaniczne, martwica w wyniku operacji, oparzenia, samookaleczenie, łysienie mechaniczne).
  • Łysienie wywołane ziarniniakami (w przebiegu sarkoidozy czy obumierania tłuszczowatego skóry).
  • Łysienie wywołane infekcjami bakteryjnymi (zapalenie mieszków włosowych, czyrak gromadny), grzybiczymi (grzybica owłosionej skóry głowy, grzybica woszczynowa), wirusowymi (ospa wietrzna i półpasiec), pierwotniakami (leiszmanioza), prątkami (gruźlica).
  • Łysienie wywołane nowotworami i guzami, w tym rakami skóry.
  • Łysienie wywołane chorobami wrodzonymi i dziedzicznymi, takimi jak wrodzona aplazja skóry, zespół FDH, rogowacenie kanalikowate Mibelliego, rybia łuska, pęcherzowe oddzielanie się naskórka, chondroplazja punktowa).

Diagnostyka 

Łysienie bliznowaciejące rozpoznaje się dzięki charakterystycznemu obrazowi klinicznemu, wywiadowi medycznemu, a także poprzez badanie trichoskopowe. Jeśli te metody diagnostyczne nie dają jednoznacznego obrazu, wdraża się badanie histopatologiczne, czyli biopsję – pobranie wycinka fragmentu skóry i analizę materiału pod mikroskopem. Badanie trichoskopowe jest całkowicie bezbolesne i bezpiecznie, a nowoczesne cyfrowe systemy diagnostyczne,  pozwalają na dokładną analizę obrazów i zapisanie wszystkich danych w pamięci, co umożliwia wykonanie analizy porównawczej leczonych obszarów na przestrzeni czasu. Lekarz może również zlecić inne badania, w tym badania krwi, które mają na celu zidentyfikowanie przyczyny choroby.

Metody leczenia

Leczenie łysienia bliznowaciejącego zależy od przyczyny, która je wywołała. Należy zaznaczyć, że żadna terapia nie doprowadzi do odrostu włosów i leczenie nakierowane jest na zatrzymanie postępów choroby i zniwelowanie innych dolegliwości (np. świądu skóry). Terapia uzależniona jest od wieku i zdrowia Pacjenta, zaawansowania choroby i wielu innych czynników. Do najczęściej stosowanych metod leczenia należą farmakoterapia (w tym steroidoterapia), leki miejscowe, ostrzykiwanie chorych obszarów kortykosteroidami, a także interwencja chirurgiczna (np. przeszczep włosów, przeszczep płata owłosionej skóry, usunięcie chorej tkanki naciągnięcie w to miejsce zdrowej skóry). Aby zahamować wypadanie włosów stosuje się także profesjonalne zabiegi, takie jak mezoterapia mikroigłowa czy terapia osoczem bogatopłytkowym. Po przeanalizowaniu wszystkich czynników lekarz opracowuje optymalny plan leczenia dopasowany do potrzeb i oczekiwań Pacjenta.

Umów wizytę