Łysienie plackowate

Charakterystyka

Łysienie plackowate (Alopecia areata – AA) to przewlekła choroba mieszków włosowych, o nieprzewidywalnym przebiegu, która objawia się niebliznowaciejącą utratą włosów. Może wystąpić u każdego bez względu na wiek i płeć, choć najczęściej występuje u osób przed 30 rokiem życia (66% chorych). Łysienie plackowate prowadzi do powstawania okrągłych lub owalnych ognisk wyłysienia na owłosionej skórze, których średnica waha się od jednego do kilkunastu centymetrów. Choroba może dotyczyć włosów na głowie, ale także brody, brwi, rzęs, włosów łonowych, a nawet włosów meszkowych, czyli tych, które rosną na całej powierzchni ciała. Łysienie plackowate nie powoduje zmian zapalnych na skórze ani blizn, choć Pacjenci często zgłaszają mrowienie, a nawet ból na zajętym chorobą obszarze. Łysienie plackowate zaczyna się od nagłej utraty włosów na niewielkim okrągłym obszarze skóry głowy, jednak z czasem Pacjenci zauważają nowe ogniska choroby lub powiększenie się tych już istniejących. Łyse miejsce ma najczęściej regularny kształt i jest dobrze odgraniczone od reszty włosów. Zdarza się, że włosy odrastają samoistnie, jednak wielu Pacjentów decyduje się na leczenie ze względów estetycznych i psychologicznych.

Przyczyny

Patogeneza łysienia plackowatego nie jest całkowicie poznana, a badania nad dokładnym zdefiniowaniem przyczyn prowadzących do tej choroby nadal trwają. Wykazano, że w około 40% zachorowań wywiad medyczny w kierunku występowania choroby w rodzinie był dodatni, co wskazuje na podłoże genetyczne łysienia plackowatego. Innym potencjalnym powodem choroby mogą być czynniki autoimmunologiczne – oznacza to, że układ odpornościowy atakuje mieszki włosowe własnego organizmu. Na zasadność tego wyjaśnienia wskazuje fakt, że na łysienie plackowate często cierpią Pacjenci z innymi chorobami o podłożu autoimmunologicznym, takimi jak zapalenie tarczycy czy bielactwo. Badania wskazują, że innymi czynnikami, które wywołują łysienie plackowate, są silny i przewlekły stres (teoria psychologiczna), infekcje bakteryjne i wirusowe, alergie i zmiany hormonalne.

Rodzaje

W zależności od obszaru skóry zajętego przez chorobę łysienie plackowate dzieli się na:

• Ograniczone (AA circumscripta), które dzieli się na:
  • jednoogniskowe (AA unifocalis) – na skórze głowy występuje jedno, dobrze odgraniczone, okrągłe ognisko łysienia.
  • wieloogniskowe (AA multifocalis) – na głowie obserwuje się wiele odgraniczonych od siebie, okrągłych ognisk.

• Całkowite (alopecia totalis) – wyłysiałe obszary na skórze głowy łączą się, prowadząc do zajęcia całej głowy.
• Uogólnione (alopecia universalis) – dochodzi do utraty włosów brwi i rzęs, jak również w obszarach pach i genitaliów. Zanikowi ulegają także włosy meszkowe.
• Złośliwe (alopecia maligna) – tak nazywa się łysienie, które nie reaguje na długotrwałe leczenie.

Ze względu na kształt ognisk łysienia, chorobę dzielimy na:

• Łysienie ogniskowe – ogniska znajdują się na jednej partii ciała.
• Łysienie rozlane – łyse obszary łączą się w taki sposób, że nie da się wyodrębnić pojedynczych ognisk.
• Łysienie siatkowate – w obrębie ognisk pojawiają się zmiany rumieniowe oraz teleangiektazje („pajączki”).
• Łysienie wężykowate – ogniska tworzą łysy pas wokół głowy, zajmując okolicę potyliczną, skroniową i czołową.
• Łysienie wężykowate odwrócone (pasmowate) – ogniska rozszerzają się od środka głowy na zewnątrz.

W zależności od przebiegu choroby łysienie dzieli się na 4 typy:

• Typ pospolity – zmiany pojawiają się szybko i samoistnie ustępują.
• Typ atopowy – diagnozowany u chorych z wywiadem atopowym, ten typ łysienia jest często bardzo rozległy.
• Typ kombinowany – występuje u Pacjentów z zaburzeniami narządów wewnątrzwydzielniczych (np. choroby tarczycy).
• Typ hipertoniczny – powiązany ze skłonnością do rozwoju nadciśnienia tętniczego samoistnego.

Diagnostyka 

Diagnoza łysienia plackowatego jest zazwyczaj możliwa dzięki obrazowi klinicznemu choroby. Dermatolog, po przeprowadzeniu dokładnego wywiadu medycznego, wykona badanie trichoskopowe. Jest to metoda bezinwazyjna i bezbolesna – w ramach badania wykonuje się serię zdjęć skóry głowy, łodyg włosów i ujść mieszków włosowych. Pod uwagę bierze się takie cechy jak m. in. włosy wykrzyknikowe, stożkowe, rozczepienie części łodygi włosa, czarne i żółte kropki na skórze. Wszystkie dane zapisują się w pamięci urządzenia, co pozwala na późniejsze porównanie stanu włosów i skóry głowy. Obrazy tworzą obraz kliniczny, który podlega dokładnej analizie przez system TrichoLab, co pomaga lekarzowi postawić trafną diagnozę. Jeśli jednak obraz kliniczny jest niejasny, lekarz zaleci biopsję skóry. Ze względu na to, że łysieniu plackowatemu mogą towarzyszyć inne choroby, których Pacjent może nie być świadomy, dermatolog może skierować Pacjenta na dodatkowe badania i konsultacje u innych specjalistów.

Metody leczenia

Choć leczenie łysienia plackowatego nie jest łatwe, jest jak najbardziej możliwe. Terapia uzależniona jest od wieku i zdrowia Pacjenta, zaawansowania choroby i wielu innych czynników. Zazwyczaj obejmuje leki miejscowe (np. glikokortykosteroidy i minoksydyl) farmakoterapię oraz zabiegi mające na celu pobudzenie włosów do wzrostu i zahamowanie ich wypadania. Po przeanalizowaniu wszystkich czynników lekarz opracowuje optymalny plan leczenia dopasowany do potrzeb i oczekiwań Pacjenta.

Efekty leczenia

Umów wizytę