Grzybica owłosionej skóry głowy

Charakterystyka

Grzybica owłosionej skóry głowy (tinea capitis) to choroba zakaźna wywołana przez dermatofity antropofilne (przenoszone przez ludzi), zoofilie (przenoszone przez zwierzęta) i geofilne (obecne w glebie). Najczęściej chorują na nią dzieci, choć może dotyczyć także dorosłych bez względu na wiek i płeć. Choroba obejmuje skórę głowy, włosy, a w niektórych przypadkach także brodę. Objawy różnią się w zależności od rodzaju schorzenia, jednak najczęściej manifestują się świądem, zmianami rumieniowymi i łuszczeniem skóry. Zarodniki grzybów mogą lokalizować się na powierzchni skóry głowy, włosów i we wnętrzu włosów. Zakażenie może prowadzić do wyniszczenia struktury włosów i ich łamania bezpośrednio przy skórze. Komplikacje obejmują zliszajowacenie, powiększenie węzłów chłonnych, łysienie bliznowaciejące i rozprzestrzenienie się infekcji grzybiczej na inne obszary ciała. Grzybica skóry owłosionej dotyczy do 8,2% populacji dziecięcej, stanowi więc poważny problem epidemiologiczny.

Przyczyny

Aby choroba się rozwinęła, muszą zaistnieć określone warunki. Pierwszym z nich jest kontakt z grzybami Microsporum audouini, Microsporum canis, Trichophyton mentagrophytes (gypseum), Trichophyton tonsurans, Trichophyton schoenleini oraz Trichophyton violaceum. Chorobą można się zarazić poprzez kontakt z zakażoną osobą, przedmiotami, których używa (grzebienie, poduszki, czapki), zwierzętami i glebą. Drugim kluczowym czynnikiem jest uszkodzenie bariery ochronnej skóry lub upośledzenie układu immunologicznego – oznacza to, że nie każdy kontakt z grzybem prowadzi do zakażenia, jeśli nie wystąpi drugi warunek. Do innych czynników sprzyjających zakażeniu zaliczamy:

  • Czynniki środowiskowe – środki chemiczne niszczące barierę skórną, ciepły klimat
  • Choroby metaboliczne – niewydolność nerek, nadczynność tarczycy, cukrzyca
  • Przerwanie ciągłości tkanek – urazy skóry, zabiegi chirurgiczne, oparzenia (w tym słoneczne)
  • Ciąża, okres noworodkowy, okres pomenopauzalny
  • Wrodzone i nabyte zaburzenia odporności – radioterapia, sterydoterapia, leki immunosupresyjne, nowotwory, AIDS, przeszczepy narządów, niedożywienie

Rodzaje

Grzybicę owłosionej skóry głowy można podzielić na następujące typy:

  • Grzybica powierzchowna strzygąca (Tinea trichophytica superfi cialis) –  charakteryzuje się występowaniem drobnych, lecz licznych złuszczających się ognisk chorobowych, na których występują nierówno ułamane włosy. Stan zapalny jest nieznaczny, a choroba ma przewlekły przebieg, choć może dojść do samowyleczenia po okresie pokwitania. Ten typ choroby ma swoje podtypy:
  • Postać kropkowata – włosy ułamane są równo ze skórą, przez co na skórze widoczne są czarne kropki.
  • Postać złuszczająca – włosy ułamane nierówno i odstają 2–4 mm nad powierzchnią skóry, na której obecne są liczne, żółte łuski.
  • Postać łupieżowata – dochodzi do całkowitej utraty włosów i niewielkiego łuszczenia.
  • Grzybica powierzchowna drobnozarodnikowa (Tinea microsporica superfi cialis) – złuszczające się ogniska choroby występują pojedynczo i są średniej wielkości. Lokalizują się w okolicy skroniowej i potylicznej. Skóra głowy pokryta jest szarymi łuskami i widać na niej równe włosy o długości 1-3 mm. Infekcji może towarzyszyć niewielki stan zapalny, a w okresie pokwitania może dojść do samowyleczenia.
  • Grzybica woszczynowa (Tinea favosa) jest dość rzadka i charakteryzuje się tarczkami woszczynowymi wokół mieszków włosowych. Po ich usunięciu tworzą się blizny i dochodzi do trwałej utraty włosów w ognisku choroby. Wyróżnia się cztery postaci tego typu grzybicy:
  • Postać mieszkowa charakteryzuje się obecnością drobnych grudek
  • Postać liszajcowata charakteryzuje się obecnością miodowożółtych strupów
  • Postać łupieżopodobna jest to nietypowa odmiana beztarczkowa
  • Postać łuszczycopodobna jest to nietypowa odmiana beztarczkowa
  • Grzybica głowy i skóry brody (Tinea capitis et barbae) – wywołana jest przez dermatofity zoofilie. Objawia się to głębokimi, zapalnymi naciekami i guzami z ropnymi zmianami w ujściach mieszków włosowych. Choć przebieg choroby jest ostry, zmiany zazwyczaj ustępują bez pozostawienia blizn i trwałego wyłysienia.

Diagnostyka 

Nieodłącznymi elementami diagnozy są wywiad medyczny i badanie fizykalne. Lekarz może przeprowadzić także badanie wideodermatoskopowe i lampą Wooda. Niezbędnym elementem diagnozy jest również badanie mikologiczne i hodowla grzybów, która może trwać do 4 tygodni. W diagnostyce różnicowej należy uwzględnić łuszczycę, atopowe zapalenie skóry i łojotokowe zapalenie skóry.

Metody leczenia

Terapia grzybicy owłosionej skóry głowy uzależniona jest od wieku i zdrowia Pacjenta, zaawansowania choroby i wielu innych czynników. Dermatolog zaleci leczenie ogólne, czyli środki przyjmowane doustnie. Lekami stosowanymi w terapii ogólnej są m.in.: gryzeofulwina, terbinafina, flukonazol i itrakonazol. Środki miejscowe o działaniu przeciwgrzybicznym stosuje się jako terapię wspomagającą. Leczenie polega także na odpowiedniej pielęgnacji skóry głowy i włosów oraz higienie, a także unikaniu czynników zaostrzających chorobę. Należy pamiętać o dokładnym osuszeniu włosów, dezynfekcji przyrządów higienicznych, takich jak grzebienie, a także częstym praniu poszewek i nakryć głowy. Po przeanalizowaniu wszystkich czynników lekarz opracowuje optymalny plan leczenia dopasowany do potrzeb i oczekiwań Pacjenta.


Umów wizytę


Wyślij wiadomość
TOP