Łysienie u dzieci – przyczyny i rodzaje
Łysienie występujące u dzieci ma różnorodne przyczyny – począwszy od urazów mechanicznych (zbyt ciasne upinanie włosów), poprzez infekcje, zaburzenia o podłożu psychicznym, a skończywszy na uwarunkowaniach genetycznych. Owłosienie na głowie noworodka powinno pojawić się do 3. roku życia. Jeśli do tego czasu nie zaobserwujemy wzrostu włosów na głowie, należy udać się do specjalisty. Oprócz niewielkich wyjątków, takich jak fizjologiczne łysienie noworodków, nadmierna utrata włosów u dziecka powinna zawsze budzić niepokój rodziców. Dziecko doświadczające łysienia potrzebuje szczególnego wsparcia medycznego i psychologicznego oraz terapii dostosowanej do jego wieku. Jest to szczególnie ważne w przypadku dzieci aktywnych społecznie, ponieważ nadmierna utrata włosów może wpływać negatywnie na funkcjonowanie dziecka wśród rówieśników. Więcej o wsparciu psychologicznym dziecka w przebiegu łysienia przeczytasz w zakładce Leczenie.
Najczęstsze przyczyny łysienia u dzieci
Łysienie u dzieci może mieć zarówno przyczyny wrodzone, jak i nabyte. Należą do nich:
- Łysienie fizjologiczne u noworodków zazwyczaj rozpoczyna się po kilkunastu tygodniach od urodzenia i samoistnie ustępuje. Nie powinno budzić niepokoju rodziców, gdyż jest objawem naturalnym. Wymiana włosów jest bardziej zauważalna u dzieci ciemnowłosych. Włosy zazwyczaj wypadają najobficiej w okolicy potylicznej.
- Łysienie w wyniku chorób przebiegających z wysoką gorączką – dziecko może doświadczyć nadmiernej utraty włosów po przejściu chorób objawiających się wysoką gorączką, np. w przebiegu duru brzusznego. Włosy w większości przypadków wypadają równomiernie z całej głowy i odrastają samoistnie.
- Łysienie związane z nieprawidłową dietą i zaburzeniami wchłaniania – dzieci mogą chorować na łysienie wywołane m.in. niedoborami żelaza, cynku, miedzi, witaminy D3 lub niedożywieniem. Włosy wypadają równomiernie z całej głowy. Ten typ łysienia może wystąpić u tzw. „niejadków”, czyli dzieci, które jedzą tylko wybrane produkty i potrawy. Po uzupełnieniu niedoborów włosy odrastają.
- Syndrom luźnych włosów anagenowych jest uwarunkowany genetycznie i objawia się słabym osadzeniem włosów w mieszkach włosowych, co prowadzi do ich nadmiernego wypadania. Najczęściej występuje u jasnowłosych dziewczynek przed ukończeniem 5 roku życia. Włosy często są kędzierzawe, mają nierówną strukturę i trudno je ujarzmić. Choroba zazwyczaj ustępuje samoistnie, jeśli jednak wystąpi po 5 roku życia, może mieć charakter przewlekły.
- Trichotillomania to zaburzenie natury psychicznej polegające na uporczywym, często bezwiednym i niekontrolowanym wyrywaniu własnych włosów. U dzieci najczęściej rozwija się typ choroby o łagodnym przebiegu, który może, choć nie musi, ustąpić samoistnie. Zdarza się, że dzieci bawią się włosami, gryzą je lub zjadają (tzw. trichofagia). W przebiegu choroby najczęściej zauważa się ogniska łysej skóry, rzadziej równomierne przerzedzenie.
- Łysienie spowodowane uszkodzeniami mechanicznymi może nastąpić w wyniku zbyt ciasnego upinania dziecięcych włosów, np. w kucyki lub zakładania ciasnych opasek i spinek. Linia włosów dziecka w okolicy czołowo-skroniowej zaczyna przesuwać się w tył. Po zaprzestaniu mechanicznego naciągania włosy odrastają. Utrata włosów może nastąpić także w wyniku ocierania włosów np. o łóżeczko czy nakrycia głowy u noworodków.
- Łysienie spowodowane stresem emocjonalnym, a także tym związanym z urazami, operacjami i wieloma innymi czynnikami, które wpływają negatywnie na stan psychiczny dziecka, w tym kłótniami w domu, zmianą szkoły lub otoczenia. Zazwyczaj włosy wypadają równomiernie z całej głowy i odrastają po wyeliminowaniu czynnika stresogennego.
- Łysienie plackowate ma niejasne przyczyny, choć najczęściej wskazuje się na uwarunkowania genetyczne, zaburzenia immunologiczne i czynniki psychologiczne. W przebiegu tego typu łysienia na skórze głowy, a często także na innych obszarach ciała, pojawiają się wyłysiałe ogniska, dobrze odgraniczone od otaczających je włosów. Łysienie plackowate nie ustępuje samoistnie i wymaga leczenia.
- Łysienie związane z przyjmowanymi lekami, w tym doustnymi retinoidami, beta-blokerami, lekami przeciwtarczycowymi i przeciwpadaczkowymi. Włosy często zaczynają nadmiernie wypadać na początku terapii, a potem „przyzwyczajają się” do leku. Łysienie ma charakter rozlany, czyli utrata włosów następuje równomiernie na całej głowie. Jeśli wypadanie włosów nie ustępuje, należy rozpocząć leczenie.
- Łysienie spowodowane chorobami, w szczególności nadczynnością i niedoczynnością tarczycy, niewydolnością nerek czy wątroby, chorobami trzustki, niedoczynnością przysadki mózgowej, cukrzycą typu 1 czy toczniem rumieniowatym układowym. Łysienie dotyczy całej głowy i ustępuje lub zmniejsza się po ustabilizowaniu lub wyleczeniu choroby.
- Zespół krótkiego anagenu związany jest z zaburzeniami w cyklu życia włosa. Włosy są rzadkie i praktycznie nie rosną. Schorzenie częściej dotyczy dzieci jasnowłosych. Przyczyny choroby nie są poznane. Z wiekiem może dojść do samoistnej poprawy.
- Łysienie wrodzone ma podłoże genetyczne i objawia się brakiem lub zanikiem mieszków włosowych na całej głowie lub jej części. Dziecko może urodzić się bez włosów lub z włosami, lecz trwale je stracić między 1 a 6 miesiącem życia.
- Łysienie bliznowaciejące objawia się trwałą i nieodwracalną utratą włosów. Jest to rzadkie schorzenie, które mogą wywołać zaburzenia genetyczne (np. choroba Dariera), choroby autoimmunologiczne, czynniki zewnętrzne (oparzenia termiczne i chemiczne, urazy, promieniowanie jonizujące), nowotwory, choroby zakaźne oraz przewlekłe infekcje bakteryjne, grzybicze i wirusowe.
- Zaburzenia strukturalne w łodydze włosa przebiegające ze wzmożoną łamliwością mogą prowadzić do utraty włosów u dzieci. Są to zazwyczaj zaburzenia nieuleczalne i uwarunkowane genetycznie, a należą do nich m.in. włosy paciorkowate, włosy skręcone, zespół Nethertona czy trichotiodystrofia. Włosy mają nierównomierną strukturę, są suche i łamliwe.
Jeśli podejrzewasz, że Twoje dziecko może chorować na łysienie, nie zwlekaj z wizytą u dermatologa. Przyczyny nadmiernej utraty włosów mogą świadczyć o innych, poważniejszych problemach. Wczesna diagnostyka i optymalna terapia pozwalają więc nie tylko na zahamowanie łysienia, ale także często na wykrycie innych schorzeń.
Umów wizytę
