Łysienie anagenowe

Charakterystyka

Łysienie anagenowe (anagen effluvium – AE), podobnie jak łysienie telogenowe, związane jest bezpośrednio z cyklem wzrostu włosa. Ten typ łysienia wywołany jest czynnikiem, który upośledza zdolności metaboliczne i mitotyczne mieszka włosowego. Choroba objawia się nagłą (częściową lub całkowitą) utratą włosów anagenowych, czyli tych, które są w fazie wzrostu. Ze względu na fakt, że włosy anagenowe stanowią 85% wszystkich włosów na głowie, łysienie tego typu może prowadzić do prawie całkowitego wyłysienia. Łodygi włosów stają się cienkie i kruche i w konsekwencji łatwo się łamią. W najpoważniejszych przypadkach skóra nie jest w stanie wyprodukować mieszka włosowego. Choroba może dotknąć każdego bez względu na wiek i płeć i ma charakter uogólniony – włosy wypadają równomiernie z całej głowy. Łysienie anagenowe ma zazwyczaj charakter odwracalny – włosy, czasem lekko kręcone i mniej napigmentowane, odrastają po 2-3 miesiącach od wyeliminowania czynnika sprawczego. Ze względu na fakt, że łysienie anagenowe może prowadzić do prawie całkowitego wyłysienia i często wywołane jest chemioterapią, zwiększanie świadomości na temat tego schorzenia, a także wsparcie psychiczne chorych i poszukiwanie optymalnych metod leczenia są niezwykle istotne.

Przyczyny

Łysienie anagenowe nie jest uwarunkowane genetycznie – występuje na skutek uszkodzenia mieszków w wyniku następujących czynników lub chorób:

• Chemioterapia (substancje zawierające np. sorafenib, sunitynib, cetuksymab, metotreksat). Łysienie anagenowe wywołane tym czynnikiem może objąć brwi, rzęsy, pachy, brodę i włosy łonowe. Stopień zaawansowania choroby zależy od rodzaju leku, długości jego stosowania i dawki.
• Radioterapia – w zależności od intensywności, rodzaju i dawki, radioterapia może prowadzić do odwracalnej lub nieodwracalnej utraty włosów.
• Choroby układowe, takie jak toczeń rumieniowaty układowy czy kiła wtórna.
• Zaburzenia endokrynologiczne – niedoczynność i nadczynność tarczycy, niedoczynność przysadki mózgowej, cukrzyca typu 1.
• Zatrucia, w tym zatrucie kwasem borowym, roślinami, metalami ciężkimi, takimi jak bizmut, rtęć, bor, tal, miedź i kadm.
• Leki – m.in. cyklosporyna, kolchicyna, ranelinian strontu, rybawiryna.
• Inne – łysienie anagenowe może być wywołane także niedożywieniem i występować w przebiegu pęcherzycy zwykłej oraz łysienia plackowatego.

Rodzaje

Oprócz ogólnej postaci łysienia anagenowego w klasyfikacji choroby wyróżnia się syndrom luźnych włosów anagenowych (loose anagen hair syndrome – LAHS). Ten typ łysienia objawia się wypadaniem włosów anagenowych z powodu ich słabego osadzenia w mieszkach włosowych. Przyczyny tego schorzenia nie są dokładnie poznane, jednak wskazuje się na genetyczne podłoże choroby. Syndrom luźnych włosów anagenowych najczęściej występuje u jasnowłosych dziewczynek przed ukończeniem 5 roku życia. Włosy mogą wypadać z całej głowy równomiernie lub miejscowo, zdarza się także, że mają nierówną strukturę, są kędzierzawe i trudno je ujarzmić. Choroba zazwyczaj ustępuje samoistnie, jeśli jednak wystąpi po 5 roku życia, może mieć charakter przewlekły.

Diagnostyka 

Choć łysienie anagenowe zazwyczaj łatwo się rozpoznaje, w diagnostyce różnicowej należy uwzględnić przede wszystkim łysienie telogenowe, plackowate i androgenowe, a także trichotillomanię. Podczas wywiadu medycznego, lekarz będzie ustalał, kiedy rozpoczęło się łysienie i czy Pacjent był lub jest narażony na czynniki sprawcze, takie jak zatrucia, konkretne choroby i przyjmowane leki. Aby rozpoznać łysienie anagenowe, dermatolog może wykonać test pociągania (włosy anagenowe łatwo wypadną lub się urywają), a także badanie trichogramem (włosy analizowane są pod mikroskopem – w łysieniu anagenowym włosy mają charakterystyczne zwężające się pęknięcie). W diagnostyce pomocne jest także badanie trichoskopowe, które pozwala nie tylko na dokładne obejrzenie skóry głowy i włosów, ale także na przeprowadzenie szczegółowej diagnostyki laboratoryjnej i zapisanie tych danych w celach porównawczych. 

Metody leczenia

W związku z tym, że łysienie anagenowe ustępuje po wyeliminowaniu czynnika sprawczego, podstawą leczenie jest znalezienie przyczyny choroby i dążenie do jej ustąpienia. Pacjenci poddający się chemioterapii mogą zastosować systemy chłodzące na owłosioną skórę głowy w celu zminimalizowania wypadania włosów. Aby wspomóc proces odrastania włosów, w uzasadnionych przypadkach lekarz może zalecić miejscowe leki, takie jak minoksydyl. Terapia jest jednak uzależniona od wieku i zdrowia Pacjenta, zaawansowania choroby i wielu innych czynników. Aby przyspieszyć odrastanie włosów można stosować także profesjonalne zabiegi, takie jak mezoterapia mikroigłowa czy terapia osoczem bogatopłytkowym. Po przeanalizowaniu wszystkich czynników lekarz opracowuje optymalny plan leczenia dopasowany do potrzeb i oczekiwań Pacjenta.

Umów wizytę