Badanie fizykalne
Badanie fizykalne jest zazwyczaj drugim etapem w diagnostyce łysienia i innych chorób skóry głowy. Jest to metoda nieinwazyjna, a w jej trakcie lekarz używa swoich zmysłów – wzroku i dotyku. Badanie fizykalne jest nieodłącznym elementem każdej wizyty i nie powinno być pomijane. W jego trakcie specjalista ogląda Pacjenta zarówno nieuzbrojonym okiem, jak i za pomocą ręcznego wideodermatoskopu, czyli specjalistycznego narzędzia powiększającego. Badanie wykonywane jest z poszanowaniem prywatności Pacjenta i w atmosferze szacunku.
Przygotowanie do badania fizykalnego
Przed badaniem Pacjent nie powinien myć włosów przez 2-3 dni, co pozwoli lekarzowi ocenić poziom wydzielania sebum przez skórę głowy, jak również tempo keratynizacji naskórka. W dniu wizyty nie należy nakładać na włosy ani na skórę głowy żadnych produktów do stylizacji i kosmetyków, a po zabiegu farbowania należy odczekać co najmniej tydzień. Nie zaleca się również rozczesywania włosów w dniu wizyty - istotnym elementem badania jest rozczesanie włosów przez lekarza. Ponieważ lekarz będzie chciał obejrzeć skórę, w tym skórę twarzy, nie należy nakładać makijażu. Zaleca się też, aby płytka paznokci była dobrze widoczna, to znaczy niepomalowana i bez manicure żelowego, hybrydowego lub akrylowego. Bezpośrednio przed badaniem Pacjent powinien ściągnąć perukę, doczepiane włosy, ozdoby i inne akcesoria oraz rozpuścić włosy.
Przebieg badania fizykalnego
Podczas badania lekarz ocenia ogólny stan zdrowia Pacjenta, bada także skórę, włosy i paznokcie. Pacjent znajduje się w wygodnej pozycji siedzącej. Badanie fizykalnie składa się z 2 etapów:
- Obserwacja
- Włosy
Już samo przygotowanie do obejrzenia włosów Pacjenta – czyli rozczesanie ich jednorazowym grzebieniem – dostarcza lekarzowi istotnych danych. Lekarz obserwuje, czy włosy są poplątane, jak łatwo się rozczesują i ile włosów wypada podczas tej czynności. Następnie specjalista dokładnie ogląda włosy na całej głowie oceniając ich grubość, kształt, kolor, długość i kruchość. Lekarz analizuje miejsca wypadania włosów (obejmujące całą głowę lub miejscowe) i stwierdza rozległość i stopień łysienia, a także to, czy łysienie objawia się według konkretnego wzoru. Badanie obejmuje także obejrzenie włosów na brwiach, rzęsach, brodzie, w miejscach intymnych i pod pachami, jak również włosów meszkowych, czyli tych, które rosną na całym ciele.
- Skóra głowy
Podczas obserwacji skóry głowy lekarz ogląda, czy występuje na niej zaczerwienienie, rogowacenie, obrzęk, owrzodzenie, bliznowacenie, łuski, krosty, oznaki stanu zapalnego i inne nietypowe objawy. Badany jest także poziom natłuszczenia skóry i występowanie łuszczenia. Lekarz ocenia, czy przy skórze głowy obecne są ułamane włosy, włosy zminiaturyzowane lub włosy wykazujące nietypowy wygląd, np. skręcenie. Ogląda także ujścia mieszków włosowych.
- Skóra na ciele i twarzy oraz paznokcie
Badanie fizykalne jest niekompletne bez uwzględnienia obszarów innych niż skóra głowy i włosy. Lekarz ogląda więc skórę na ciele i twarzy poszukując wszystkich nietypowych objawów mogących pomóc w postawieniu diagnozy. Objawy te mogą obejmować trądzik pospolity, łojotokowe zapalenie skóry, nadmierną suchość skóry, wysypki, łuszczenie skóry i wszystkie inne dolegliwości. Zarówno włosy, jak i paznokcie są wytworami naskórka, zatem występują między nimi ścisłe zależności. Dlatego badanie obejmuje także ewaluację paznokci pod kątem ich koloru, łamliwości, bruzd, odwarstwienia się od macierzy i innych nietypowych objawów.
- Palpacja
W badaniu palpacyjnym lekarz wykorzystuje do badania zmysł dotyku. Specjalista dotyka skóry głowy i włosów, oceniając ich elastyczność, miękkość, strukturę, gęstość i długość. Badanie może być wykonywane całą dłonią, palcem, kilkoma palcami lub opuszkami w zależności od badanego obszaru. W tym etapie badania lekarz może, choć nie musi, posłużyć się wstępnymi, prostymi testami, takimi jak:
- Test kartki – końcówki włosów przykładane są do białej lub czarnej kartki, w zależności od koloru. Dzięki kontrastowi lekarz widzi, które włosy to włosy rosnące, a które ułamane, oraz czy występują włosy zminiaturyzowane.
- Test lekkiego pociągania (tzw. pull test) – lekarz chwyta ok. 50-60 włosów przy skórze głowy palcem wskazującym, środkowym i kciukiem i lekko pociąga kosmyk przesuwając dłoń po włosach. Następnie specjalista liczy, ile procent włosów zostało w dłoni – 10% wskazuje na fakt, że łysienie ma formę aktywną. Test wykonuje się w różnych obszarach skóry głowy, na włosach niemytych minimum 2 dni. Test ten trudno zastosować u Pacjentów z krótkimi włosami.
- Test tarcia – bada odporność włosów na łamanie i nieprawidłowości w ich strukturze. Lekarz ujmuje kosmyk włosów w specjalną pęsetę w gumowej osłonce i delikatnie pociąga. W ten sposób lekarz ocenia łamliwość włosów na podstawie liczby ułamanych łodyg.
Umów wizytę