Badania mykologiczne i bakteriologiczne
Badania mykologiczne to zestaw badań, które można przeprowadzić w celu identyfikacji zakażeń grzybiczych skóry, włosów i paznokci, natomiast badania bakteriologiczne przeprowadza się, aby wykryć bakteryjne zakażenia skóry i jej przydatków. Nie są one stosowane w przypadku podejrzenia każdej choroby owłosionej skóry głowy o podłożu grzybiczym lub bakteryjnym, są jednak cennym narzędziem diagnostycznym, gdy inne techniki nie dają jednoznacznych odpowiedzi. W zależności od rodzaju schorzenia, jego nasilenia i dotychczas wykonanych badań lekarz dermatolog może uznać za konieczne pobranie materiału z miejsca zmienionego chorobowo i poddanie go kilku analizom. Badania mykologiczne i bakteriologiczne często pozwalają na postawienie ostatecznej, trafnej diagnozy i dobranie skutecznego leczenia.
Badania mykologiczne i bakteriologiczne – przygotowanie do badań
Przed poddaniem się badaniom w kierunku wykrycia zakażeń grzybiczych i bakteryjnych skóry głowy lub włosów Pacjent powinien odstawić leki przeciwgrzybicze i przeciwbakteryjne. Leki doustne odstawia się na 3 miesiące przed badaniem, natomiast środki miejscowe, takie jak szampony, lotiony i kremy – na miesiąc przed badaniem. Warto zaznaczyć, że odstawienie leków i środków miejscowych powinno nastąpić jedynie po konsultacji z lekarzem dermatologiem zlecającym badanie. Ponadto na 2 dni przed badaniem Pacjent nie powinien myć włosów ani skóry głowy i nie nakładać na nie żadnych kosmetyków, zarówno pielęgnacyjnych, jak i stylizujących. Pobranie materiału odbywa się w laboratorium.
Badania mykologiczne i bakteriologiczne – rodzaje i przebieg
Badanie mikroskopowe
Badanie mikroskopowe poprzedza pobranie łusek skórnych z obszaru zmienionego chorobowo, a czasem także kilku lub kilkunastu włosów zlokalizowanych w centrum zmiany. Pobrany materiał poddaje się analizie pod mikroskopem. Podczas badania Pacjent znajduje się w wygodnej pozycji siedzącej i nie odczuwa żadnego dyskomfortu. Zeskrobiny ze skóry pobiera się jałowym skalpelem, natomiast włosy – sterylnymi szczypcami. Następnie materiał umieszcza się na szkiełku podstawowym w odpowiednim roztworze i ogląda pod mikroskopem w 400-krotnym powiększeniu.
- W przypadku diagnostyki w kierunku zakażeń grzybiczych materiał poddawany jest działaniu roztworu rozjaśniającego, atramentu Parkera lub oranżu akrydyny. Podczas analizy wykrywa się i ocenia elementy struktury grzyba, w tym nici i zarodniki, co w wielu przypadkach pozwala na rozpoznanie gatunku grzyba, który wywołał chorobę.
- W przypadku diagnostyki w kierunku zakażeń bakteryjnych w barwieniu najczęściej stosuje się metodę Grama, jednak dobór zastosowanej techniki zależy od bakterii, będącej przypuszczalną przyczyną zakażenia. Specjalista ocenia cechy patogenu i na tej podstawie rozpoznaje jego rodzaj.
Hodowla grzyba
Hodowla grzyba polega na umieszczeniu materiału biologicznego na odpowiednim podłożu i w odpowiednich warunkach oraz obserwacji zmian, które zaszły w jego obrębie po odpowiednim czasie. Do hodowli zazwyczaj wykorzystuje się część materiału pobranego do wcześniej opisanego badania mikroskopowego. Specjalista ustala i wdraża warunki odpowiednie do wykonania badania, takie jak optymalna temperatura, pożywka dla grzybów, stężenie jonów wodorowych (pH) czy miejsce przechowywania. Hodowla grzybów trwa stosunkowo długo – w zależności od gatunku patogenu wynosi od 3 do 5 tygodni. Po tym czasie specjalista przeprowadza analizę oraz identyfikację wyhodowanych organizmów w oparciu o ich cechy makroskopowe i mikroskopowe. Dzięki tej obserwacji możliwe jest zidentyfikowanie wybranych gatunków grzybów.
Posiew bakterii
Posiew bakterii opiera się na umieszczeniu materiału pobranego od Pacjenta na odpowiednim podłożu, a następnie na hodowli zakończonej identyfikacją bakterii. Podobnie jak w przypadku hodowli grzyba, do posiewu zazwyczaj używana jest część materiału pobrana do badania mikroskopowego. Specjalista określa optymalne podłoże hodowlane, naczynie, w którym umieszcza się materiał oraz wszystkie warunki niezbędne do prawidłowego wzrostu patogenów. Posiew bakterii trwa od 3 do 5 dni i po tym czasie osoba przeprowadzająca badanie może wyizolować bakterie w celu ich identyfikacji. Dzięki posiewowi możliwe jest także oznaczenie antybiogramu, czyli ustalenie, na jakie antybiotyki wrażliwe są bakterie. Umożliwia to dobranie leczenia tak, aby było jak najbardziej skuteczne.
Badanie lampą Wooda
Badanie polega na obserwacji chorobowo zmienionego miejsca pod lampą Wooda. Jest to przenośna lampa kwarcowa, która emituje długofalowe promieniowanie nadfioletowe dzięki zastosowaniu specjalnego czarnego filtra. Promieniowanie sprawia, że wybrane gatunki grzybów zaczynają fluoryzować w świetle lampy. Dla przykładu, grzyby z rodzaju Microsporum, które mogą być odpowiedzialne za grzybicę skóry głowy, fluoryzują na niebiesko-zielony kolor, natomiast gatunki Malassezia dają żółtą lub pomarańczową poświatę. Badanie lampą Wooda jest całkowicie bezpieczne i bezinwazyjne, a emitowane promieniowanie nie stanowi zagrożenia ani dla Pacjenta, ani dla osoby je wykonującej. Podczas badania Pacjent znajduje się w pozycji siedzącej w ciemnym pomieszczeniu. Specjalista przeprowadzający badanie ustawia lampę w odległości 15-20 centymetrów od skóry głowy i obserwuje, czy dojdzie do zjawiska fluorescencji. Jedynym przeciwwskazaniem do wykonania badania jest obecność otwartych ran na analizowanym obszarze. Badanie lampą Wooda pozwala na wykrycie pewnych gatunków grzybów, sprawdzenie skuteczności leczenia i monitorowanie jego przebiegu.
Większość z powyższych badań wymaga skierowania Pacjenta na badania zewnętrzne. Po otrzymaniu wyniku badania Pacjent powinien się udać na ponowną konsultację do dermatologa prowadzącego.
Umów wizytę
