Czy wypadanie rzęs i brwi to powód do niepokoju?

Zadbane, zdrowo wyglądające rzęsy i brwi mogą dodawać twarzy harmonii i podkreślać jej atuty. Pełnią także funkcje ochronne – rzęsy stanowią barierę przed zanieczyszczeniami, takimi jak kurz, natomiast zadaniem brwi jest zapobieganie przedostawaniu się potu, wody czy nawet łupieżu do oczu. Nadmierne wypadanie brwi i rzęs to temat mało popularny, mimo że dotyczy wielu osób. Tymczasem faktem jest, że włosy w okolicy oczu również mogą zbyt intensywnie wypadać. W artykule przyglądamy się problemowi wypadania rzęs i brwi oraz wyjaśniamy, kiedy jest ono naturalnym zjawiskiem, a kiedy może wskazywać na poważniejsze problemy zdrowotne.

Wypadanie brwi i rzęs a naturalny cykl wzrostu włosa

Wszystkie włosy na ludzkim ciele rosną w sposób cykliczny, przechodząc przez fazę wzrostu, fazę przejściową i spoczynku oraz fazę wypadania. Liczba włosów brwi i rzęs, a także ich grubość, długość i kolor, są uwarunkowane genetycznie, stąd wynikają różnice osobnicze w wyglądzie oprawy oczu.

Na górnej powiece zwykle znajduje się ok. 150-200 rzęs, a na dolnej – 50-150. Cykl życia rzęsy trwa od 2 do 4 miesięcy: po tym czasie rzęsa wypada i jest zastępowana przez nową. Na każdej brwi rośnie natomiast od 250 do 500 włosków, których cykl życia trwa od 4 do 6 miesięcy. Codziennie możemy więc tracić 1-5 włosów z okolicy rzęs i brwi – jest to proces naturalny, który nie powinien powodować niepokoju. Istnieją jednak sytuacje, kiedy tracimy rzęsy i brwi w nadmiarze i wówczas jest to sygnał, który powinien wzbudzić naszą czujność.

Przyczyny nadmiernego wypadania rzęs i brwi 

Nadmierne wypadanie rzęs i brwi może być spowodowane różnymi czynnikami. Przedstawiamy najczęstsze przyczyny utraty włosów w tych miejscach oraz sposoby na to, jak im zapobiegać.

Niewłaściwa pielęgnacja i higiena

Niedokładny demakijaż lub jego całkowity brak mogą powodować mechaniczne uszkodzenie brwi i rzęs, szczególnie podczas snu. Zbyt agresywne zmywanie makijażu, czyli pocieranie wacikiem lub palcami, przynosi podobne rezultaty. Bagatelizowanie higieny okolic oczu oraz jej jakości może skutkować także infekcjami bakteryjnymi. Z tych względów delikatne zmywanie kosmetyków dedykowanymi łagodnymi środkami jest tak istotne.

Częste doklejanie sztucznych rzęs oraz nieprofesjonalne ich przedłużanie to kolejne czynniki, które mogą powodować mechaniczne wypadanie rzęs spowodowane ich obciążeniem. Utrata rzęs może także wynikać z alergii na klej używany do tych zabiegów. Warto więc wybierać sztuczne rzęsy o potwierdzonej jakości i nie nakładać ich codziennie, a przedłużanie rzęs wykonywać w profesjonalnym salonie.

Uczulenie lub nadwrażliwość na składniki kosmetyków do pielęgnacji (np. kremu pod oczy), a także makijażu (np. kredki do brwi czy eyelinera) może przyczyniać się do wzmożonego wypadania włosów w okolicach oka. Podrażnienie i stan zapalny mogą być także wywołane przez przeterminowane lub niezdatne do użycia produkty, dlatego przestrzeganie dat przydatności i zasad przechowywania preparatów, jest tu kluczowe. W przypadku wystąpienia świądu, pieczenia, obrzęku lub zaczerwienienia obszaru, na który aplikujemy kosmetyk, należy zaprzestać jego używania.

Proces starzenia

Suma czynników genetycznych, środowiskowych i hormonalnych, która składa się na szeroko rozumiane fizjologiczne, czyli naturalne starzenie się organizmu, wpływa także na rzęsy i brwi. Z czasem stają się one coraz cieńsze, a liczba mieszków włosowych produkujących włosy, zmniejsza się. Z wiekiem faza wzrostu włosa stopniowo ulega skróceniu i w konsekwencji włosy rosną krótsze oraz szybciej wypadają. Choć procesu starzenia się nie da się zatrzymać, można go spowolnić, opóźniając tym samym moment występowania i pogłębiania się objawów postępującego wieku, jakim jest choćby słabsza kondycja rzęs i brwi. W tym celu warto wyeliminować używki, stosować pełnowartościową dietę, dbać o nawodnienie i utrzymywać poziomu stresu pod kontrolą.

Choroby

Schorzenia skóry

Dermatozy przewlekłe, takie jak łojotokowe zapalenie skóry, łuszczyca, łupież czy toczeń rumieniowaty układowy, mogą powodować wypadanie brwi i rzęs. Dotyczy to sytuacji, w których zmiany chorobowe lokalizują się blisko oczu. Utrata włosów na brwiach i rzęsach powodowana jest stanem zapalnym lub urazem mechanicznym wynikającym z drapania, lub pocierania zmian.

Do wypadania rzęs i brwi mogą prowadzić także choroby pasożytnicze (np. wszawica lub zakażenie nużeńcem Demodex spp, które jest dość powszechne w przypadku nieprawidłowej pielęgnacji przedłużonych rzęs) oraz bakteryjne (w tym zapalenie brzegów powiek). Jeśli wzmożona utrata rzęs i brwi związana jest ze schorzeniami skóry, objaw ustąpi po ich wyleczeniu lub wprowadzeniu celowanej terapii dermatologicznej. Warto więc diagnozować wszelkie niepokojące zmiany w okolicach oczu i podejmować rekomendowane przez lekarza leczenie.

Frontal Fibrosing Alopecia (FFA)

FFA (Frontal Fibrosing Alopecia – czołowe łysienie bliznowaciejące) to forma łysienia, która może dotyczyć brwi, rzęs oraz skóry głowy. Jest to przewlekła choroba zapalna skóry, której przyczyna nie jest do końca poznana, ale najczęściej kojarzona jest z zaburzeniami autoimmunologicznymi i hormonalnymi. FFA rozpoznawane jest często u 40-50 letnich kobiet w okresie menopauzy, stąd wniosek, że istnieje związek między rozwojem choroby a zmianami hormonalnymi, które zachodzą w tym czasie.

FFA prowadzi do postępującego wypadania włosów, najczęściej w obrębie brwi i rzęs, ale także może obejmować czoło oraz inne obszary skóry głowy. Cechą charakterystyczną jest powolne, ale nieodwracalne wypadanie włosów w określonych obszarach. Ze względu na to, że mieszki włosowe w przebiegu FFA ulegają bliznowaceniu i nie są w stanie wyprodukować nowego włosa, tak istotne jest wczesne rozpoznanie i zatrzymanie rozprzestrzeniania się choroby. W tym celu stosuje się leki, które m. in. zmniejszają stan zapalny skóry, mają działanie immunosupresyjne, czy modulujące funkcjonowanie układu hormonalnego. 

Łysienie plackowate

Łysienie plackowate zwykle dotyka skóry głowy, jednak jego typ uogólniony (alopecia universalis) prowadzi do utraty wszystkich włosów na ciele, także tych na brwiach i rzęsach. Obecnie nie są znane metody leczenia, które umożliwiłyby odrost włosów.

Trichotillomania

Trichotillomania to zaburzenie kontroli impulsów objawiające się uporczywą potrzebą wyrywania włosów, w tym tych z rzęs i brwi. Czynność wyrywania włosów może być uświadomiona bądź nie.  Trichotillomania może mieć łagodny przebieg i ustąpić samoistnie, jednak w wielu przypadkach wymaga leczenia psychoterapeutycznego i/lub psychiatrycznego. Dermatolog może natomiast pomóc w łagodzeniu podrażnienia lub stanu zapalnego, a jeśli stan skóry na to pozwala – wdrożyć zabiegi wzmacniające włosy i przyspieszają ich porost.

Zaburzenia hormonalne

Zaburzenia hormonalne, takie jak nadczynność i niedoczynność tarczycy, mogą powodować nadmierne wypadanie rzęs oraz brwi. Zmiany hormonalne występujące podczas menopauzy i w trakcie stosowania antykoncepcji doustnej także mogą przyczyniać się do przerzedzenia włosów na brwiach i rzęsach. Warto zauważyć, że w przypadku zaburzeń hormonalnych, utrata włosów zwykle nie dotyczy tylko włosów na rzęsach i brwiach, ale także tych na głowie. Odpowiednie leczenie może przynieść poprawę w zakresie nadmiernej utraty włosów.

Stosowanie leków

Niektóre leki, takie jak środki cytotoksyczne stosowane w chemioterapii, mogą prowadzić do utraty włosów na głowie, rzęsach i brwiach. Po ok. 2-6 miesiącach od zakończenia leczenia (a czasem nawet w trakcie terapii), włosy zaczynają jednak samoistnie odrastać. Leki przeciwdepresyjne i przeciwlękowe, leki przeciwpadaczkowe oraz leki stosowane w leczeniu wysokiego ciśnienia krwi również mogą prowadzić do osłabienia i wypadania rzęs i brwi. Osoby doświadczające tych objawów mogą skonsultować się z lekarzem prowadzącym, który może modyfikować terapię lub zaproponować alternatywne leki, aby wyeliminować skutki uboczne,  w tym poprawić kondycję i jakość brwi i rzęs.

Kiedy warto skonsultować się z dermatologiem?

Choć wypadanie rzęs i brwi może mieć błahą przyczynę, w niektórych przypadkach warto skonsultować się z dermatologiem. Oto niektóre z nich:

• Nagła i nieprzerwana utrata dużej liczby rzęs i brwi bez konkretnej przyczyny.
• Objawy infekcji lub alergii,  takie jak świąd, obrzęk i zaczerwienienie, które towarzyszą wypadaniu brwi i rzęs.
• Nieodrastanie nowych włosków po wypadnięciu starych.
• Wypadanie włosów na głowie i innych częściach ciała, takich jak okolice pach czy broda.
• Występowanie w okolicy brwi i rzęs zmian skórnych takich jak tłuste lub suche łuski, grudki, zgrubienie lub ścieńczenie skóry.

Powyższe objawy mogą wskazywać na choroby, których leczenie powinno być prowadzone przez lekarza. Wczesna diagnostyka może przyspieszyć i wzmocnić efekty leczenia.

Diagnozowanie nadmiernego wypadania brwi i rzęs

Diagnostyka nadmiernego wypadania brwi i rzęs zawsze powinna zostać przeprowadzona przez lekarza dermatologa. Podstawowym narzędziem diagnostycznym jest szczegółowy wywiad z Pacjentem, który pozwala lekarzowi zidentyfikować czynniki ryzyka, takie jak styl życia, stosowane kosmetyki, czy wcześniejsze problemy zdrowotne. Ważne jest również przeprowadzenie badania fizykalnego, oceniającego stan skóry, włosków oraz ewentualne objawy towarzyszące, takie jak stan zapalny czy zaczerwienienie.

Kluczowym narzędziem diagnostycznym w przypadku większości chorób, których objawem jest nadmierne wypadanie włosów, jest badanie trichoskopowe, pozwalające na dokładną ocenę mieszków włosowych oraz struktury włosa pod dużym powiększeniem. Trichoskopia umożliwia wykrycie nawet mikroskopijnych zmian i uszkodzeń, które mogą sugerować konkretne przyczyny wypadania. W bardziej zaawansowanych przypadkach zaleca się wykonanie badań laboratoryjnych, takich jak testy hormonalne czy oznaczenie poziomu przeciwciał, aby wykluczyć problemy autoimmunologiczne, np. łysienie plackowate. W niektórych przypadkach biopsja skóry może być niezbędna do dokładniejszej analizy patologii włosów i skóry wokół nich. Decyzję dotyczącą zastosowanych narzędzi diagnostycznych podejmuje lekarz i proponuje badania Pacjentowi.

Wypadanie rzęs i brwi – leczenie

Terapia nadmiernie wypadających rzęs i brwi zależy od przyczyny problemu. W wielu przypadkach wyeliminowanie czynnika sprawczego, takiego jak obciążenie sztucznymi rzęsami, infekcja oka czy agresywny demakijaż, pozwala na odrost włosków na brwiach i rzęsach. Jeśli wypadanie spowodowane jest chorobami skóry (np. łuszczycą) lub chorobami ogólnoustrojowymi, niezbędne jest wdrożenie celowane leczenia zależnego od schorzenia. Istnieją jednak pewne sposoby, które mogą wspierać wzrost nowych włosków i zadbać o ich kondycję:

Leki dostępne na receptę

Jednym z najczęściej stosowanych leków w terapii wypadania rzęs jest bimatoprost, czyli syntetyczny analog prostaglandyny. Substancja ta działa poprzez zwiększenie przepływu krwi do mieszków włosowych, stymulując tym samym mieszki włosowe i wydłużając fazę wzrostu rzęs, co skutkuje ich zagęszczeniem i wydłużeniem. Leki te dostępne są wyłącznie na receptę, dlatego ich stosowanie powinno odbywać się pod nadzorem lekarza.

Preparaty dostępne bez recepty

Na rynku istnieje wiele produktów o różnorodnych formułach, które stymulują wzrost rzęs i brwi. Wzmacniające odżywki zawierają składniki aktywne, które przyspieszają porost włosków oraz zwiększają ich grubość i długość. W niektórych przypadkach sprawdzić się mogą suplementy, których działanie wspiera porost i poprawę kondycji włosów. Te rozwiązania polecane są osobom, u których przerzedzeniu brwi i rzęs nie towarzyszą objawy chorobowe związane np. z infekcją.

Profesjonalne zabiegi

Zabiegi rekomendowane przez dermatologa, takie jak mikronakłuwanie, mezoterapia igłowa czy iniekcje osocza bogatopłytkowego w niektórych przypadkach mogą wspierać szybszy odrost włosów na brwiach. Mechaniczna stymulacja skóry pobudza procesy regeneracyjne skóry i mieszków włosowych, natomiast składniki zawarte w podawanych preparatach, takie jak peptydy czy aminokwasy, poprawiają kondycję włosków. Brwi nie tylko rosną szybciej, ale są także mocniejsze i dłuższe. Nie wszystkie zabiegi gabinetowe mogą być wykonywane u każdego Pacjenta, dlatego zawsze są poprzedzone wywiadem medycznym, podczas którego wyklucza się przeciwwskazania.

Nadmierne wypadanie rzęs i brwi, jeśli budzi nasz niepokój, zawsze powinno zostać poddane diagnozie. Rozpoznanie przyczyny to istotna informacja wskazująca Pacjentowi kierunek działań. Może uspokoić, sugerować uzbrojenie się w cierpliwość, proponować zmiany w nawykach czy trybie życia, a czasem sygnalizować poważniejszy problem, którym należy się zająć w pierwszej kolejności. Należy pamiętać, że dzięki odpowiednio dobranym metodom terapeutycznym w zdecydowanej większości przypadków możliwe jest nie tylko zahamowanie procesu wypadania, ale także wspomaganie odrastania brwi i rzęs. Wczesne rozpoznanie i podjęcie działań dają większe szanse na satysfakcjonujące rezultaty, dlatego nie warto zwlekać z konsultacją u lekarza.