Wypadanie włosów jako skutek uboczny terapii lekami z grupy agonistów GLP-1
Nadmierne wypadanie włosów to objaw, który może wystąpić u osób przyjmujących leki należące do grupy agonistów receptora GLP-1. Środki te stosowane są w leczeniu nadwagi i otyłości, jak również u osób z cukrzycą typu 2.
Choć nie ma dowodów na to, że substancje czynne tych leków, takie jak semaglutyd, liraglutyd, dulaglutyd, eksenatyd czy tirzepatyd wpływają bezpośrednio na łysienie, wiemy, że pośrednie skutki ich działania mogą powodować przerzedzenie włosów. W artykule wyjaśniamy, dlaczego terapia otyłości często wiąże się z nadmiernym wypadaniem włosów i jak można sobie z nim radzić.
Agoniści receptora GLP-1 a łysienie
Leki z grupy agonistów receptora GLP-1 mogą występować pod różnymi nazwami handlowymi; w formie tabletek i wstrzykiwaczy. Ich zadaniem jest obniżanie poziomu cukru we krwi poprzez regulację wydzielania insuliny. Prowadzi to do przedłużenia uczucia sytości i mniejszego apetytu. Nadmierne wypadanie włosów podczas zażywania tych leków może być więc spowodowane przez:
Niedobory żywieniowe
Pacjenci stosujący leki z grupy agonistów receptora GLP-1 odczuwają mniejsze łaknienie, przez co jedzą mniej i w mniejszych ilościach. Niektórzy Pacjenci zgłaszają też skutki uboczne leczenia, takie jak biegunki, zaparcia, zgaga, nudności i refluks żołądka, które również przyczyniają się do zmniejszenia apetytu.
W konsekwencji mieszki włosowe nie są zaopatrywane w wystarczającą ilość składników odżywczych i włosy zaczynają wypadać w większym stopniu niż dotychczas. Do łysienia przyczynia się także zbyt niskie spożycie białka i zbyt mała podaż kalorii.
Zdarza się , że Pacjenci, którzy szybko tracą na wadze, wykazują niedobory żelaza, kwasu foliowego, witaminy B12 i B7 (biotyny) oraz cynku.
Zmiany hormonalne
Leki z grupy agonistów receptora GLP-1 działają poprzez naśladowanie hormonów, które regulują poziom cukru we krwi. W rezultacie wahania hormonalne, w szczególności zmiany poziomu insuliny, mogą zakłócać cykl wzrostu włosów, prowadząc do ich szybszego wypadania.
Stres:
Znacząca utrata wagi, wahania hormonalne i niedobory żywieniowe to dla organizmu duża zmiana, na którą organizm reaguje stresem, co może przyczyniać się do nadmiernej utraty włosów. Stres psychologiczny odczuwany przez Pacjenta jako reakcja na przerzedzenie włosów może też pogłębiać sam problem, prowadząc do tzw. błędnego koła, kiedy problem i reakcja na niego wzajemnie się wywołują.
Łysienie telogenowe spowodowane lekami na nadwagę
Wszystkie wyżej opisane czynniki mogą powodować łysienie telogenowe. Jest ono związane z zaburzeniami w cyklu wzrostu włosów – faza wzrostu włosa, anagen, ulega skróceniu, podczas gdy faza spoczynku (telogen) pozostaje niezmienna. Włosy przechodzą więc szybciej w fazę telogenu i przedwcześnie wypadają. Łysienie telogenowe ma zazwyczaj charakter uogólniony – oznacza to, że włosy wypadają równomiernie z całej głowy, nie tworząc łysych miejsc. To, co obserwuje Pacjent, to przerzedzenia, prześwity skóry głowy, a w przypadku osób z długimi włosami, zmniejszenie się obwodu kucyka.
Do wzmożonego wypadania włosów dochodzi najczęściej po około 2-5 miesiącach od momentu, w którym rozpoczął się intensywny spadek wagi. Łysienie telogenowe utrzymuje się zwykle przez kilka miesięcy i po tym czasie włosy odrastają.
Diagnoza i terapia łysienia telogenowego
Do leczenia łysienia telogenowego należy podejść holistycznie, skupiając się zarówno na objawach, jak i przyczynach problemu. Ważne jest, aby odbyć skrupulatną diagnostykę, ponieważ to, co wydaje nam się wypadaniem włosów spowodowanym odchudzaniem, może w rzeczywistości być innym rodzajem łysienia, które akurat rozpoczęło się w momencie utraty masy ciała i być od niego niezależne lub tylko pośrednio związane. W diagnozowaniu łysienia często stosuje się badanie trichoskopowe, które pozwala na obejrzenie w bardzo dużym powiększeniu skóry głowy, ujść mieszków włosowych oraz samych łodyg włosów. Niektóre zaawansowane technologicznie narzędzia do trichoskopii pozwalają rejestrować i przechowywać obrazy z badania, co pozwala na ocenę postępów terapii w późniejszym czasie.
Po upewnieniu się, że przyczyną nadmiernego wypadania włosów jest łysienie telogenowe wynikające z redukcji masy ciała lekarz dermatolog może zalecić terapię, która zapobiegnie dalszemu pogłębianiu się łysienia, wspomoże proces odrostu włosów, a także sprawi, że odrastające włosy będą w dobrej kondycji. Rozwiązaniami, które lekarze dermatolodzy często proponują Pacjentom z łysieniem telogenowym spowodowanym redukcją masy ciała, są:
Suplementacja i zrównoważona dieta
Osoby stosujące terapię lekami z grupy agonistów receptora GLP-1 powinny dbać o komponowanie pełnowartościowych dań w ramach diety nie tylko po to, aby usprawnić proces odchudzania, ale także dlatego, aby nie dopuścić do niedoborów składników odżywczych. Należy dbać o prawidłową podaż białek, tłuszczy, węglowodanów, a także witamin oraz mikro- i makroelementów. Z uwagi na mniejsze odczuwanie głodu i czasem zdarzające się nudności może być to wymagające i w takich przypadkach pomocna może okazać się celowana suplementacja, najlepiej taka, która została skonsultowana z lekarzem.
Mezoterapia skóry głowy specjalistycznymi preparatami
Zabieg ten polega na iniekcyjnym podaniu w skórę głowy indywidualnie dobranych substancji czynnych, które przeciwdziałają łysieniu i pobudzają wzrost nowych włosów. Składniki aktywne stosowane w mezoterapii igłowej mogą obejmować witaminy, aminokwasy, minerały czy peptydy. Do zabiegu można wykorzystywać także gotowe mieszanki substancji odżywczych oraz te skomponowane przez dermatologa dla konkretnego Pacjenta, także z wykorzystaniem autologicznego osocza bogatopłytkowego.
Mikronakłuwanie
Mezoterapia mikroigłowa polega na wykonaniu w skórze głowy bardzo dużej liczby mikrouszkodzeń narzędziem, którego głowica pozwala na kontrolowanie głębokości i rozmieszczenia wkłuć. Zabieg mikronakłuwania bardzo często łączy się z jednoczesną aplikacją specjalistycznych preparatów bogatych w substancje czynne, które dzięki wykonanym mikrouszkodzeniom mają szansę wniknąć w głąb skóry. Mikronakłucia motywują skórę i mieszki włosowe do naturalnej regeneracji oraz poprawiają krążenie, co przekłada się na ich lepsze dotlenienie i odżywienie. Składniki aktywne stosowane podczas zabiegu mają natomiast na celu przyspieszenie odrostu włosów i zahamowanie łysienia telogenowego.
Osocze bogatopłytkowe
Osocze wykorzystywane w tym zabiegu separowane jest z pobranej od Pacjenta próbki krwi przy użyciu medycznej wirówki. Bezpośrednio po przygotowaniu preparatu, wykonuje się iniekcje osocza w skórę głowy. Niewielkie ilości preparatu podaje się za pomocą strzykawki i igły równomiernie w skórę obszaru zabiegowego, który w przypadku łysienia telogenowego obejmuje zazwyczaj całą owłosioną skórę głowy. Skuteczność tej metody wynika z wysokiej zawartości płytek krwi i czynników wzrostu w osoczu, które po podaniu w skórę stymulują komórki macierzyste do pracy, pobudzają angiogenezę, usprawniają mikrokrążenie, a także wspierają regenerację i odbudowę tkanek. To wszystko pozwala na wydłużenie fazy anagenu (skróconej w przebiegu łysienia telogenowego), a także wsparcie wzrostu nowych włosów, zwiększenie ich grubości i wytrzymałości.
Terapia minoksydylem
Choć lek ten kojarzy się głównie z leczeniem łysienia androgenowego, minoksydyl znajduje zastosowanie w terapii wielu typów łysienia. Powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych, prowadząc do lepszego zaopatrzenia mieszków włosowych w substancje odżywcze i tlen. Co więcej, lek wydłuża fazę anagenu (która jest zbyt krótka w łysieniu telogenowym) i skraca fazę telogenu, hamując wypadanie włosów. W Polsce obecnie minoksidil dostępny jest w formie płynów w stężeniu 2% i 5%, jak również w formie leku robionego do stosowania doustnego w ramach tzw. terapii LDOM (low-dose oral minoxidil).
Nadmierne wypadanie włosów w trakcie terapii lekami z grupy GLP-1 wpływającymi na poziom cukru we krwi wynika głównie z niedoborów żywieniowych, wahań hormonalnych i stresu. Choć łysienie telogenowe zwykle ustępuje samoczynnie po kilku miesiącach, wielu Pacjentów decyduje się na terapie, dzięki którym można zahamować wzmożone wypadanie, stymulować szybszy odrost nowych włosów, a także wpłynąć na to, aby odrastające włosy były w lepszej kondycji. Odpowiednio zaplanowana holistyczna terapia obejmująca działanie zarówno od wewnątrz, jak i od zewnątrz, często przynosi satysfakcjonujące efekty.