Czynniki ryzyka i przyczyny łysienia androgenowego

Łysienie androgenowe (ang. androgenetic alopecia, AGA) to najczęstsza przyczyna wypadania włosów. Szacuje się, że doświadcza go 40% kobiet i nie mniej niż 50% mężczyzn po 50. roku życia oraz aż 70% mężczyzn po 70 roku życia. ¹ Dermatoza postępuje powoli i rzadko prowadzi do całkowitego wyłysienia. Mimo dużej powszechności schorzenia, Pacjenci często pytają o przyczyny łysienia androgenowego, czynniki ryzyka i choroby, które z nim współistnieją. Ten artykuł jest próbą odpowiedzi na pytania, które często padają w kontekście łysienia androgenowego.

Jak objawia się łysienie androgenowe? 

Łysienie androgenowe dotyczy zarówno kobiet, jak i mężczyzn, jednak objawy w tych dwóch grupach Pacjentów różnią się. 

Łysienie androgenowe u mężczyzn charakteryzuje się przesunięciem linii czołowej owłosienia ku tyłowi, szczególnie w kątach czołowo-skroniowych, co prowadzi do powstawania tak zwanych zakoli. Włosy wypadają także na szczycie głowy. 

Łysienie androgenowe u kobiet objawia się przerzedzeniem włosów na wierzchołku głowy oraz w okolicy czołowo-ciemieniowej. Linia czołowa owłosienia pozostaje niezmieniona. Choroba ma zwykle charakter rozlany, co oznacza, że włosy wypadają bardziej równomiernie niż w przypadku mężczyzn i rzadko dochodzi do całkowitego wyłysienia w danym miejscu. 

Kiedy rozpoczyna się łysienie androgenowe? 

Łysienie androgenowe u mężczyzn może rozpocząć się już w okresie dojrzewania, jednak zwykle pierwsze objawy obserwuje się między 20 a 30 rokiem życia.²

Łysienie androgenowe typu żeńskiego najczęściej występuje w okresie pomenopauzalnym, choć może dotyczyć także kobiet między 30 a 40 rokiem życia. ³

Łysienie androgenowe u transpłciowych mężczyzn występuje w ciągu kilku lat od rozpoczęcia hormonalnej terapii zastępczej i dotyczy do 60% Pacjentów przyjmujących testosteron.⁴

Jakie są przyczyny łysienia androgenowego? 

Predyspozycje genetyczne i czynniki hormonalne to dwie najważniejsze przyczyny łysienia androgenowego, jednak dokładna etiologia choroby nie jest jeszcze poznana. Dodatni wywiad rodzinny w kierunku łysienia androgenowego stwierdza się nawet u 70% Pacjentów ⁵ bez względu na płeć, co sugeruje, że uwarunkowania genetyczne wpływają na rozwój choroby.

Osoby obciążone genetycznie, a także te, których wywiad rodzinny był ujemny, wykazują nadwrażliwość mieszków włosowych na aktywną formę testosteronu  — dihydrotestosteron (DHT). Testosteron przekształca się w DHT w komórkach mieszków włosowych pod wpływem enzymu 5-alfa-reduktazy. Następnie DHT wiąże się z receptorami androgenowymi w mieszkach włosowych i jeśli mieszki są uwrażliwione na ten związek, reagują miniaturyzacją i  skróceniem fazy wzrostu włosa. W efekcie włosy wypadają zbyt wcześnie, stają się coraz krótsze, cieńsze i mniej napigmentowane.  

Jakie czynniki ryzyka wpływają na zachorowanie na łysienie androgenowe? 

Łysienie androgenowe występuje u znacznej części społeczeństwa i zależne jest od czynników, na które nie mamy wpływu. Należą do nich: 

• Historia łysienia androgenowego w rodzinie.

Wiek: częstość występowania łysienia androgenowego zwiększa się wraz z wiekiem. ⁶

Jakie choroby mogą współistnieć z łysieniem androgenowym? 

Nadaktywność enzymu 5-alfa-reduktazy, zwiększone stężenie DHT oraz większa wrażliwość na androgeny to czynniki, które charakteryzują osoby chore na łysienie androgenowe. Te same nieprawidłowości mogą przyczyniać się do wystąpienia innych schorzeń. Badania kliniczne dotyczące dermatozy wskazują na to, że AGA zwiększa ryzyko:

• zawału serca,
• choroby niedokrwiennej serca,
• nadciśnienia tętniczego,
• miażdżycy,
• insulinooporności,
• otyłości, ⁷

Choć związek łysienia androgenowego z powyższymi chorobami nie jest wystarczająco dobrze zbadany, zaleca się, aby Pacjenci z AGA byli okresowo badani w ich kierunku w celu podjęcia odpowiednich środków profilaktycznych lub leczenia. 

Jeśli zauważasz u siebie pierwsze objawy łysienia androgenowego, znajdujesz się w grupie ryzyka lub chorujesz na tę dermatozę i chcesz rozpocząć jej skuteczne leczenie, skonsultuj się z dermatologiem, który opracuje dla Ciebie indywidualny plan terapii.

Umów wizytę

^[1] Ligia Brzezińska-Wcisło, Adriana Rakowska, Lidia Rudnicka et al,Łysienie androgenowe kobiet i mężczyzn. Rekomendacje diagnostyczno-terapeutyczne Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego, Dermatol Rev/Przegl Dermatol 2018, 105,1–18

^[2] Salman, Kubra Esen et al. “Frequency, severity and related factors of androgenetic alopecia in dermatology outpatient clinic: hospital-based cross-sectional study in Turkey.” Anais brasileiros de dermatologia vol. 92,1 (2017): 35-40. doi:10.1590/abd1806-4841.20175241

^[3] tamże

^[4] Julia L. Gao, Jessika Sanz, Nicholas Tan, et al. Androgenetic alopecia incidence in transgender and gender diverse populations: A retrospective comparative cohort study, Journal of the American Academy of Dermatology, Volume 89, Issue 3, 2023, Pages 504-510,

^[5] Salman, Kubra Esen et al. “Frequency, severity and related factors of androgenetic alopecia in dermatology outpatient clinic: hospital-based cross-sectional study in Turkey.” Anais brasileiros de dermatologia vol. 92,1 (2017): 35-40. doi:10.1590/abd1806-4841.20175241

^[6] Ligia Brzezińska-Wcisło, Adriana Rakowska, Lidia Rudnicka et al,Łysienie androgenowe kobiet i mężczyzn. Rekomendacje diagnostyczno-terapeutyczne Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego, Dermatol Rev/Przegl Dermatol 2018, 105,1–18

^[7] Aneta Wernicka , Maciej Wyzgał , Anna Waśkiel-Burnat , Mariusz Sikora, Łysienie androgenowe jako czynnik ryzyka sercowo-naczyniowego, Dermatol Rev/Przegl Dermatol 2018, 105, 716–725