Jak dobrać szampon do skóry głowy?

Mycie włosów to podstawa ich pielęgnacji, a szampon to produkt obecny praktycznie w każdej domowej łazience. Najczęściej wybieramy go, odczytując z etykiety jego przeznaczenie - do jakich włosów jest dedykowany. Często zapominamy jednak, że szampon powinniśmy dobierać przede wszystkim do typu skóry głowy, a nie włosów. Stosowanie nieodpowiednio dobranego szamponu może prowadzić do świądu skóry głowy, łupieżu, przesuszenia, lub wręcz przeciwnie – szybszego przetłuszczania się i uczucia braku dostatecznego oczyszczenia skóry głowy. Jak więc dobrać odpowiedni szampon, aby skóra głowy była w dobrej kondycji?

Główne składniki myjące w szamponach

Głównym zadaniem szamponu jest oczyszczenie skóry głowy i włosów z sebum i innych zanieczyszczeń. Dlatego to środki powierzchniowo czynne (surfaktanty), czyli detergenty powinny być tymi składnikami, które przede wszystkim bierzemy pod uwagę przy wyborze produktu. Środki powierzchniowo czynne klasyfikuje się według ich ładunku elektrycznego na:

• Anionowe, przeznaczone do mocnego oczyszczania skóry głowy. Znajdziemy je pod nazwami Sodium Lauryl Sulfate, Sodium Coco-sulfate, Ammonium Lauryl Sulfate, Sodium Laureth Sulfate czy Sodium Myreth Sulfate. Sprawdzą się w myciu skóry przetłuszczającej się oraz sporadycznym oczyszczaniu skóry normalnej, mogą być jednak zbyt agresywne dla skóry suchej i wrażliwej.
• Amfoteryczne, czyli o nieco słabszym działaniu oczyszczającym niż surfaktanty anionowe. Przeznaczone są dla skóry wrażliwej i suchej oraz dla posiadaczy włosów zniszczonych, rozjaśnianych i mocno kręconych, ponieważ nie zaburzają wydzielania ochronnego łoju. Na liście składników występują pod nazwami zakończonymi na Betaine, np. Cocamidopropyl Betaine, a także jako Sodium Cocoamphoacetate czy Cocamidopropylamine Oxide.
• Niejonowe, o łagodnym, lecz nadal skutecznym działaniu, których nazwy w składzie zwykle kończą się na Glucoside, np. Capryl Glucoside lub Decyl Glucoside. Nadają się do mycia skóry suchej, podrażnionej i wrażliwej, są też odpowiednie dla osób o włosach kręconych i zniszczonych. Są w pełni biodegradowalne, dlatego stały się popularne w kosmetykach ekologicznych.
• Kationowe, czyli bardzo łagodne detergenty nastawione na redukcję elektryzowania się włosów i ich delikatne kondycjonowanie. Produkty, w których stanowią podstawę składu, często nazywa się odżywkami myjącymi. Nie sprawdzą się w codziennej pielęgnacji, ponieważ nie domywają dokładnie skóry głowy, jednak można stosować je sporadycznie, szczególnie przy suchej skórze. Na etykiecie występują pod nazwami zakończonymi na Chloride, np. Cetrimonium Chloride oraz jako Cetrimonium Bromide.

Czytając skład szamponu, zobaczymy, że zwykle zawiera on więcej niż jeden detergent, warto więc pamiętać, żeby sugerować się tymi składnikami, które występują na początku listy substancji, gdyż to ich udział procentowy w składzie szamponu jest największy. Szampony mogą zawierać także konserwanty, parabeny, substancje zapachowe, kondycjonujące i nawilżające. Osoby ze skłonnością do reakcji alergicznych powinny zwrócić uwagę na substancje takie jak Linalool, Limonene oraz Citronellol, gdyż ich działanie alergizujące może wywołać niepożądane obawy. Alergicy powinni także stosować szampony mocno oczyszczające z ostrożnością, mogą one bowiem podrażniać skórę.

Przetłuszczająca się skóra głowy

Osoby o tym typie skóry głowy mogą myć ją codziennie, jeśli czują taką potrzebę. Metoda „przetrzymywania” włosów, która była kiedyś popularna i polegała na założeniu, że zbyt częste mycie włosów powoduje ich nadmierne przetłuszczanie się, jest niebezpieczna i nie przynosi rezultatów. Do codziennego mycia włosów u osób z przetłuszczającą się skórą głowy, sprawdzi się szampon z przewagą surfaktantów amfoterycznych z dodatkiem surfaktantów anionowych. Bardzo tłustą skórę głowy należy umyć dwukrotnie, szczególnie jeśli za pierwszym razem szampon słabo się spienił. Co kilka myć warto wdrożyć produkt z anionowymi środkami powierzchniowo czynnymi, aby mieć pewność, że skóra głowy jest dokładnie oczyszczona. Jednak codzienne mycie skóry mocno oczyszczającymi szamponami może pogorszyć przetłuszczanie się skóry, ponieważ wysuszając ją, daje sygnał gruczołom łojowym, aby produkowały więcej sebum. Warto zatem mieć świadomość składu szamponów, aby stosować je strategicznie i mieć pewność, że skóra głowy jest nie tylko czysta, ale też bezpieczna.

Sucha skóra głowy

Ten typ skóry głowy może objawiać się uczuciem ściągnięcia i świądem, a także delikatnym łuszczeniem. Szampon do codziennego użytku powinien być więc delikatny i zawierać substancje nawilżające. Produkty oparte na surfaktantach anionowych są niezalecane, ponieważ dodatkowo przesuszą skórę, natomiast te z substancjami amfoterycznymi sprawdzą się u wybranych osób. Optymalny szampon do codziennego użytku to taki, który zawiera przede wszystkim substancje niejonowe.

Po umyciu skórę warto dodatkowo nawilżyć, np. odpowiednią wcierką. Na skórę głowy nie nakładamy odżywek i masek przeznaczonych do włosów po to, aby ją ukoić, ponieważ osiągniemy przeciwny efekt.

Normalna skóra głowy

Jest to najmniej problematyczny typ skóry głowy, nie oznacza to jednak, że nie wymaga specjalnej uwagi. Osoby, które nie doświadczają konkretnych problemów ze skórą, zwykle myją ją co 2-3 dni. Do oczyszczania skóry głowy sprawdzi się szampon oparty na surfaktantach amfoterycznych oraz niejonowych lub będący ich połączeniem z substancjami anionowymi. Produkty z przewagą surfaktantów kationowych mogą nie domywać skóry wystarczająco dobrze, warto jednak to przetestować.

Wrażliwa skóra głowy

Osoby ze skłonnością do podrażnień, alergii i suchości skóry głowy powinny unikać szamponów z surfaktantami anionowymi. Detergenty amfoteryczne także mogą okazać się zbyt agresywne w codziennej pielęgnacji, warto więc wybierać szampony z surfaktantami niejonowymi i kationowymi. Raz na tydzień lub dwa tygodnie skórę głowy warto dogłębnie oczyścić szamponem z mocniejszym detergentem, na przykład amfoterycznym, jednak po jego zastosowaniu niezbędne może okazać się użycie wcierki nawilżającej i normalizującej mikrobiom skóry.

Skóra głowy zmieniona chorobowo

Osoby z łupieżem, łojotokowym i atopowym zapaleniem skóry głowy, łuszczycą i ci, którzy doświadczają innych dermatoz, powinny stosować szampon dopasowany do ich potrzeb, optymalnie taki, który został zalecony przez dermatologa. W zależności od schorzenia produkty te zawierają substancje lecznicze, takie jak pirotynian cynku (w szamponach przeciwłupieżowych), a także substancje nawilżające lub regulujące łojotok. Moc danego środka powierzchniowo czynnego jest w nich dobrana do typu choroby, dlatego nie warto eksperymentować z produktami drogeryjnymi.

Dobór szamponu, który będzie odpowiedni dla danego typu skóry głowy, nie jest zadaniem prostym. W wielu przypadkach informacje zawarte w nazwie produktu lub adnotacji o jego przeznaczeniu nie są wystarczającym wskaźnikiem i niezbędne okazuje się przeanalizowanie składu. Z tego względu warto poznać podstawowe nazwy detergentów w szamponach, aby wybierać je świadomie i wiedzieć, jaki mogą mieć wpływ na skórę głowy i włosy. W sytuacji, kiedy nie wiemy, który szampon wybrać, warto skorzystać z porady dermatologa, który pomoże nam określić potrzeby skóry i podpowie, czym kierować się w doborze kosmetyków do włosów i skóry głowy.